Alergia pokarmowa to niewłaściwa reakcja systemu odpornościowego na jedzenie. Jeśli któreś z rodziców (albo oboje) ma alergię pokarmową, to ryzyko, że dziecko też będzie reagowało uczuleniem na zjedzone pokarmy, znacznie wzrasta. Z medycznych statystyk wynika, że alergia pokarmowa dotyka 8–10 proc. dzieci.

Ten rodzaj alergii doskwiera najczęściej niemowlętom i małym dzieciom. Dzieje się tak dlatego, że układ pokarmowy dziecka osiąga pełną dojrzałość dopiero po 1. roku życia, a przecież trudno nie wprowadzać przez ten czas nowych produktów do jego diety.

Reakcja alergiczna może wystąpić u dziecka po zetknięciu się z każdym rodzajem pożywienia. Najczęściej jednak uczulają: białko mleka krowiego, orzechy, białko zbożowe (gluten), jaja kurze i ryby.

Maluch może być uczulony na jedną rzecz lub wiele – zwykle na to, co je najczęściej. Objawy uczulenia na jedzenie mogą pojawić się już mniej więcej pół godziny od posiłku, ale też i wiele godzin później. Dotyczą nie tylko układu pokarmowego (wolne, śluzowate stolce, kolka, wymioty), ale też skóry (np. wysypka) oraz układu oddechowego (np. zatkany nosek, kaszel). To dlatego tak trudno szybko się zorientować, że dziecko jest uczulone.

Jeśli podejrzewamy jakiś produkt o wywołanie reakcji uczuleniowej u dziecka, należy go odstawić na 2 tygodnie, a potem podać ponownie. Jeżeli wystąpią takie same lub podobne objawy, z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że ten produkt uczula.

Nie ma leków, które leczą alergię pokarmową, nie przeprowadza się też w tym przypadku kuracji odczulających. Najlepszym sposobem złagodzenia objawów takiej alergii jest unikanie alergenu. Trzeba uważnie czytać opisy na opakowaniach produktów spożywczych, gdyż alergen może być ich składnikiem.

Jeśli dziecko jest uczulone na białko mleka krowiego, można mu podawać tzw. mieszankę mlekozastępczą, np. Bebilon Pepti, Nutramigen itp. W przypadku gdy matka karmi piersią, musi wyeliminować ze swojej diety mleko krowie i jego przetwory.

Przy uczuleniu na gluten trzeba się przestawić na produkty bezglutenowe, np. z mąki kukurydzianej, gryczanej czy ryżowej.

Właściwą dietę dla dziecka ustali alergolog lub dietetyk. Jeśli objawy alergii są uciążliwe, lekarz może przepisać dziecku leki przeciwhistaminowe.

Co najczęściej uczula Do produktów, które najczęściej uczulają, należą: białko mleka krowiego, jaja kurze, cielęcina, wołowina, wieprzowina, podroby, ryby, owoce morza, cytrusy, pszenica, żyto, jęczmień, owies, truskawki, brzoskwinie, ananasy, kiwi, mango, pomidor, seler, fasola, groch, soczewica, czekolada, kakao, drożdże, sery pleśniowe i orzechy.

Warto pamiętać, że objawy alergii pokarmowej mogą być nietypowe. Ze strony układu pokarmowego może wystąpić ulewanie, wymioty, kolka, ból brzucha, biegunka, luźne stolce z domieszką krwi lub zaparcia. Układ oddechowy może reagować sapką, katarem, chrypką, kaszlem, obrzękiem krtani, dusznościami. Na skórze może pojawić się wysypka, policzki dziecka mogą być szorstkie i zaczerwienione, a skóra sucha i swędząca.

Na co zwracać uwagę, gdy kupujemy żywność w puszkach lub słoikach

Jeżeli dziecko jest uczulone na jaja, omijajmy produkty, które mają w składzie substancje o nazwach z cząstką „owo”, takich jak owomucyna, owoalbumina, a także globulina, albumina i lecytyna.

Przy alergii na mleko uważajmy na nazwy z przedrostkiem „lakto” – laktoalbumina, laktoza oraz kazeina, serwatka, kazeinian.

Na obecność orzeszków ziemnych wskazują hasła: „hydrolizowane białko roślinne” i „NuNuts”, czyli przetworzone orzeszki.

Zawartość pszenicy sygnalizują słowa: otręby, mąka, krochmal, gluten, semolina, skrobia modyfikowana.

O zawartości soi świadczą nazwy takie jak: miso, tamari, białko roślinne, kasze, bulion warzywny, skrobia roślinna.

Czy alergia i nietolerancja pokarmowa to to samo

To dwie różne dolegliwości. Nietolerancja pokarmowa to nadwrażliwość na określony rodzaj żywności lub jej składnik. Wygląda to tak, że po zjedzeniu pewnych pokarmów pojawiają się bóle brzucha i wzdęcia. Nietolerancja może się objawiać także powtarzającymi się infekcjami, bólami reumatycznymi, migrenami, wysypką, swędzeniem, zaczerwienieniem i suchością skóry.

Skąd się bierze nietolerancja

1. Dziecko może odziedziczyć skłonność do gorszego tolerowania niektórych produktów po rodzicach.

2. Nietolerancja pokarmowa może być następstwem tego, że dziecko ma obniżoną odporność. Często jest to skutek zbyt restrykcyjnego przestrzegania higieny, które uniemożliwia wytworzenie się właściwej odporności organizmu. Ale przyczyną spadku odporności może być też zbyt częste przyjmowanie antybiotyków.

3. Zbyt wczesne urozmaicanie diety dziecka to także popularny powód nietolerancji pokarmowej (i alergii), ponieważ przewód pokarmowy niemowląt może przepuszczać do krwi duże cząstki pokarmu, stymulując alergię. Dlatego nowe produkty należy wprowadzać wyłącznie po uzgodnieniu tego z pediatrą.

4. Nietolerancja może być prowokowana przez produkty obce dla naszego regionu geograficznego, np. przez egzotyczne owoce.

5. Przyczyną nietolerancji mogą być sztuczne dodatki, konserwanty itp.

6. Zanieczyszczenie środowiska, zatrucia ciężkimi metalami (aluminium, ołów, rtęć), dym papierosowy, spaliny mogą być odpowiedzialne za gwałtowny rozwój alergii i nietolerancji pokarmowej w XXI wieku.

Konsultacja medyczna: dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, alergolog, Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie, przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergie i POCHP