Jak uchronić się przed udarem

Udar to najczęściej występująca choroba układu nerwowego, a jednocześnie główna przyczyna utraty sprawności na całe życie. Mimo to nie musisz żyć w strachu. W ostatnich latach medycyna naprawdę bardzo poszła naprzód i to w Twoich rękach spoczywa szansa na zmniejszenie ryzyka udaru.

Mózg – jak każdy narząd ludzkiego ciała – odżywiany jest przez krew. Gdy któraś z jego części nie jest dostatecznie ukrwiona, dochodzi do udaru. W zależności od miejsca w mózgu, w którym dochodzi do udaru i jego rozległości, jego skutki mogą być bardzo różne. Niektórzy ludzie niczego nie zauważają – inni umierają na miejscu. Udar nie jest jednak schorzeniem, które pojawia się zupełnie niespodziewanie – z reguły przepowiadają go pewne symptomy.

Istnieją 3 powody niedostatecznego ukrwienia mózgu:

1. Zatkanie największych naczyń prowadzących do mózgu (zwapniania); 50% udarów ma miejsce właśnie z tego powodu – w takim przypadku ratunkiem może być operacja chirurgiczna.

2. Zatkanie najmniejszych naczyń w mózgu – to 25% wszystkich przypadków pacjentów z udarem, z czego większość stanowią diabetycy.

3. W 20% przypadków urywający się z serca skrzep wraz z krwią przemieszcza się do mózgu i zatyka któreś z naczyń mózgowych; prawie zawsze symptomem tego są zaburzenia rytmu serca, widoczne w badaniu EKG.

Pozostałe przypadki udarów mózgu spowodowane są wrodzonymi wadami naczyń mózgowych (malformacjami) oraz wypadkami.

Jeśli dostrzeżesz u siebie którąś z poniższych dolegliwości, natychmiast wybierz się do szpitala lub wezwij pogotowie:

- Zaburzenia widzenia (podwójne widzenie, częściowa lub całkowita utrata wzroku, zwężenie pola widzenia) są częstą zapowiedzią udaru mózgu.

- Jeśli nagle nie jesteś w stanie utrzymać filiżanki z kawą, w dziwny sposób odczuwasz jedną połowę ciała – jest to poważna oznaka, mogąca świadczyć o udarze.

- Zaburzenia mowy (np. problem ze znalezieniem właściwych słów, przerwy w wypowiedzi, wzmożony potok słów) również mogą być objawami udaru.

- Klasycznym symptomem udaru jest paraliż połowy twarzy.

- Nagła niepewność podczas chodzenia lub silne zawroty głowy również mogą przepowiadać udar.

- Jedna połowa ciała staje się nagle słabsza, chory gorzej ją odczuwa, jest sparaliżowana.

Najważniejszym krokiem jest bezzwłoczne wezwanie pogotowia ratunkowego. Nikt nie będzie miał Ci za złe, jeśli będzie to alarm „na wyrost”. Twój telefon może uratować komuś życie!

Lekarz w pierwszej kolejności będzie musiał uzyskać dokładny obraz tego, co się dzieje z chorym, gdyż to, co pomoże jednemu, może innemu zaszkodzić. Bardzo pomocnymi lekami przy udarze są te rozrzedzające krew. Jeśli przyczyną jest skrzep, który zatkał naczynie, lekarz będzie próbował go rozbić. Operacja wchodzi w grę tylko zanim jeszcze doszło do choroby. Pamiętaj: po udarze stan pacjenta jest zawsze gorszy niż przed. Dlatego mój apel do Czytelników brzmi następująco: minimalizujcie ryzyko udaru – tak, by było jak najmniejsze.

- Pij alkohol w bardzo umiarkowanych ilościach.

- Rzuć palenie – koniecznie!

- Ciśnienie Twojej krwi musi być prawidłowe.

- Utrzymuj poziom cukru we krwi we właściwych wartościach – hemoglobina glikowana poniżej 7% to Twój obowiązek!

- Dwa razy w tygodniu zapewnij sobie porcję spokojnego ruchu.

- Jeśli pozbędziesz się ewentualnej nadwagi, bardzo obniżasz ryzyko udaru mózgu.

Istnieje prosty test, który pozwoli wstępnie ocenić, czy osoba w naszym otoczeniu właśnie ma udar:

- Powiedz proste zdanie i poproś, by osoba je powtórzyła. Czy jej się udało?

- Stań na wprost i poproś o uśmiech. Czy jest on symetryczny?

- Poproś, by osoba wyciągnęła ręce przed siebie i je wyprostowała, a następnie obróciła wnętrza dłoni do góry. Czy prawa i lewa strona zachowują się tak samo?

Jeśli osoba wykonała bez problemów wszystkie zadania, raczej nie dotknął jej w danym momencie udar. Jeśli jednak co najmniej 2 zadania okazują się niemożliwe do wykonania, ryzyko, że to udar, jest bardzo duże!