Gimnastykuj żyły i chroń się przed zakrzepicą

Zakrzepica to idealny przykład sytuacji, w której konieczny do przeżycia mechanizm obronny nagle obraca się przeciwko człowiekowi. Krzepnięcie krwi to niezwykle ważny proces organizmu. Czynniki krzepnięcia krwi aktywowane są zawsze wtedy, gdy ciału grozi znaczna utrata krwi. Wraz z płytkami krwi – trombocytami – czynniki te są współodpowiedzialne za szybkie zamknięcie się rany. Jeśli ten proces jest zaburzony, taki skrzep może zamknąć nawet żyłę.

Zakrzepy powstają z reguły w głębokich żyłach nóg i miednicy.

Pierwsza faza takiego problemu to zaburzenie krążenia w żyle i jej zwężenie. Chory na tym etapie najczęściej niczego nie zauważa, jedynymi oznakami mogą być ewentualnie skurcze mięśni lub zakwasy.

W drugiej fazie ciśnienie krwi w żyle poniżej zwężonego miejsca zwiększa się. Zastawki przestają prawidłowo uszczelniać żyły i krew nie jest odpowiednio pompowana z powrotem w kierunku serca. Zaczyna płynąć wolniej, co sprzyja jej krzepnięciu. Prowadzi to do bólów nóg i opuchlizny.

Jeśli w tym momencie nie zostanie wdrożone leczenie, nastąpi trzecia faza schorzenia, w której dolegliwości staną się przewlekłe. Zazwyczaj jest to tzw. ”otwarta noga”, czyli otwarta, niegojąca się rana na łydce. Może tam powstać skrzep, który w następnej kolejności oderwie się i wraz z krwią dostanie się do tętnicy płucnej, zatka ją i spowoduje tym samym nadmierne obciążenie mięśnia sercowego, które może doprowadzić do zatrzymania jego akcji.

Jeszcze przed kilkoma laty diagnoza zakrzepicy polegała na wstrzyknięciu pacjentowi kontrastu i poddaniu go prześwietleniu RTG. Dziś nie jest to już konieczne, gdyż istnieją mniej inwazyjne metody badań. Najczęściej stosuje się nadanie ultrasonograficzne, które pozwala na ocenę szybkości i kierunku przepływu krwi w naczyniach. Można dzięki niemu również zobaczyć zwężenia i złogi w naczyniach.

Podczas każdej operacji organizm uruchamia mechanizmy krzepnięcia krwi. Aby nie doszło do zakrzepicy, przed operacją otrzymasz pończochy przeciwzakrzepowe i leki obniżające krzepliwość krwi.

Przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych

Zawierają one hormony wpływające na krzepliwość krwi. Zmieniają się również cechy przepływu krwi, warunki ciśnieniowe w żyłach i właściwości ścian żył.

W tym okresie zmieniają się właściwości tkanki łącznej, żyły tracą częściowo swoją elastyczność. W ostatnich miesiącach ciąży macica uciska ponadto na żyły brzuszne, przez co krew kumuluje się w żyłach nóg, stwarzając zagrożenie wystąpienia żylaków i zakrzepicy.

Każdy kilogram tłuszczu za dużo w okolicy tułowia to nadmierny ucisk na żyły w jamie brzusznej. To podnosi również ciśnienie w żyłach nóg. Krew kumuluje się w nich, prowadząc do wymienionych już problemów.

Wskutek lotu ryzyko zakrzepicy może pierwszy raz trafić do naszej świadomości. Żyły rozszerzają się, gdyż ciśnienie w kabinie jest niższe niż na ziemi. Przepływ krwi staje się powolniejszy, co sprzyja przyspieszonemu krzepnięciu krwi. Przyjęcie pozycji siedzącej przez dłuższy czas skutkuje długotrwałym zgięciem żył w okolicy kolan i pachwin. To kolejna trudna do pokonania przeszkoda dla Twojej krwi, która podnosi ryzyko zakrzepicy.

Wysoki poziom cholesterolu, ciśnienie i cukrzyca sprzyjają powstawaniu złogów na ścianach żył, które również zwiększają ryzyko zakrzepic.

Można również przeprowadzić pletyzmografię żył. Lekarz przy pomocy mankietów powietrznych będzie zatrzymywał i ponownie zwalniał przepływ krwi w żyłach. W zależności od tempa jej przepływu będzie w stanie ocenić, czy na jej drodze znajduje się jakaś przeszkoda.

Sporo zmieniło się również w kwestii metod usuwania zakrzepów z żył. Wcześniej konieczna była operacja lub rozpuszczanie skrzepu przy pomocy agresywnych leków.

Metody te dotyczyły jednak tylko relatywnie młodych skrzepów. Stare zastałe skrzepy przyczepiały się na skutek zastosowania tej metody jeszcze mocniej do ściany żyły i niszczyły jej zastawki.

W międzyczasie naukowcy opracowali jednak metodę ultrasonografii wewnątrznaczyniowej. Polega ona na wprowadzeniu małej głowicy aparatu USG przy pomocy cewnika do naczynia. Aparat zostaje wprowadzony do żyły przez 2 niewielkie cięcia w okolicy pachwin. Fale USG rozbijają skrzep na drobne kawałeczki, które są odprowadzane wraz z krwią do nerek i następnie wydalane z organizmu.

Kolejną zaletą tej metody jest czas jej trwania. W przeciwieństwie do metody farmakologicznej, która wymaga dłuższego podawania leku, lekarz stosujący metodę ultrasonograficzną potrzebuje około kwadransa na przeprowadzenie zabiegu.

Najlepszą metodą zapobiegania zakrzepicy jest regularna gimnastyka żył. Poniżej zestawiłem kilka ćwiczeń, które możesz łatwo wkomponować w swoją codzienność – wcześnie rano w drodze z sypialni do kuchni czy w drodze do pracy.

1. Podczas chodzenia podnoś zgiętą nogę lewą i prawą naprzemiennie tak wysoko, aby Twój chód przypominał chód bociana. Prostuj przy tym stopę tak, aby tworzyła wraz z łydką niemalże linię prostą. Stawiając stopę na ziemi, podwijaj palce w kierunku pięty.

2. Stań prosto, stopy razem. Rozpocznij marsz w miejscu, stając naprzemiennie na palcach prawej i lewej stopy. Wykonuj ćwiczenie powoli, rozciągając stopę od pięty w kierunku palców.

3. Usiądź na krześle i wyprostuj plecy. Postaw prawą stopę najpierw na palcach, a następnie na pięcie. Zwiększaj tempo poruszania stopą. Następnie zmień stopę i wykonaj to samo ćwiczenie dla lewej stopy. Mając odpowiednią praktykę, spróbuj ćwiczyć oboma stopami jednocześnie.

Te ćwiczenia kilka razy dziennie wykonuje również Wacława E. od ostatniej wizyty w moim gabinecie. Od tamtej pory z powodzeniem przebywa bez najmniejszych komplikacji zdrowotnych nawet wielogodzinne loty, które stwarzają bardzo duże zagrożenie zakrzepicą.