Jaskra: oko pod ciśnieniem

Podobnie jak piłka, oko potrzebuje odpowiedniego ciśnienia w swoim wnętrzu, aby mogło zachować okrągły kształt i aby proces widzenia przebiegał prawidłowo. Ciecz wodnista, która cyrkuluje w komorze przedniej oka, jest odpowiedzialna za kontrolę ciśnienia w gałce ocznej. Ta przejrzysta ciecz jest stale produkowana – zaopatruje rogówkę i soczewkę w istotne substancje odżywcze. Aby zachować równowagę ciśnienia w oku, część cieczy wodnistej dostaje się między rogówkę a tęczówkę. W przypadku jaskry dochodzi do zakłócenia tej równowagi. Istnieją dwa rodzaje jaskry:

1. jaskra pierwotna otwartego kąta przesączania (częsta): ciecz wodnista przepływa zbyt wolno, ciśnienie wewnątrzgałkowe rośnie, włókna nerwu wzrokowego obumierają;

2. jaskra zamykającego się kąta (rzadka): kąt między rogówką a tęczówką jest zwężony lub całkowicie zablokowany, przez co ciecz wodnista nie może przepływać (lub jej przepływ jest niewystarczający). Włókna nerwu wzrokowego obumierają, ponieważ z powodu zbyt wysokiego ciśnienia wewnątrzgałkowego dochodzi do ich ściśnięcia.

Prawdopodobieństwo zachorowania na jaskrę wzrasta po 40. roku życia, jednak również w razie występowania innych czynników ryzyka:

3. przypadki jaskry w rodzinie (podłoże genetyczne),

4. krótkowzroczność powyżej 5 dioptrii,

5. nadciśnienie lub znaczne wahania ciśnienia krwi,

6. cukrzyca typu 2.

Utrata wzroku następuje z reguły powoli, począwszy od zewnętrznej krawędzi pola widzenia (wyobraź sobie, że zaglądasz do tunelu). Później może dojść również do pogorszenia widzenia centralnego.

Po ukończeniu 40. roku życia dwa razy w roku należy badać ciśnienie w gałce ocznej. Jeżeli jesteś w grupie zwiększonego ryzyka, należy takie kontrole rozpocząć jeszcze wcześniej. Tego typu profilaktyka wymaga konsultacji z okulistą, z którym warto porozmawiać o ryzyku związanym z operacją oraz o częstotliwości koniecznych badań. W przypadku jaskry lub jej uzasadnionego podejrzenia badania będą wykonywane częściej i opłacane przez Fundusz Zdrowia, jednak terminy oczekiwania mogą nierzadko spowodować, że warto będzie rozważyć diagnostyką prywatną. W przypadku stanu ostrego, połączonego z bólami głowy i nudnościami należy zgłosić się do szpitalnego oddziału ratunkowego.

Rysunki ukazują sposób, w jaki zmienia się pole widzenia chorego na jaskrę: od normalnego widzenia po lewej stronie, przez wczesne i średniozaawansowane stadium choroby, aż do stadium zaawansowanego po prawej.

Możliwości leczenia jaskry:

7. Dostępne są specjalne krople do oczu i tabletki, które obniżają ciśnienie wewnątrzgałkowe

8. Niedawno pojawiły się na rynku nowoczesne soczewki kontaktowe, które uwalniają substancje czynne bezpośrednio do oka i jednocześnie korygują wadę wzroku

9. Jeżeli leki nie pomagają, przepływ cieczy wodnistej może zostać skorygowany operacyjnie.

Podczas uprawiania niektórych rodzajów sportów, ciśnienie w gałce ocznej może się tymczasowo podnosić, a nawet prowadzić do ataku jaskry.