Stare i nowe metody profilaktyki raka jelita

Na dzień przy takim badaniem należy całkowicie oczyścić jelito za pomocą środków przeczyszczających. Podczas kolonoskopii wprowadza się długi wąż ze źródłem światła i minikamerą przez odbyt do jelita grubego. Obraz z kamery przenoszony jest na monitor. Dzięki temu lekarz przeprowadzający badanie może znaleźć polipy lub inne owrzodzenia. Za pomocą umieszczonej na endoskopie pętelki może takie polipy od razu usunąć.

Wady kolonoskopii:

- Przed zabiegiem należy przyjmować leki przeczyszczające, które umożliwiają dobre uwidocznienie błony śluzowej jelita. Jest to nieprzyjemna i męcząca procedura.

- Badanie może być wykonane w krótkotrwałej narkozie. Trudno być wówczas na pełnych obrotach. Jazda samochodem jest wykluczona. Czasami wystarczy jednak tylko środek uspokajający.

- Wielu ludzi postrzega to badanie jak wkroczenie do ich strefy intymności. Dlatego tylko co piąta osoba decyduje się na to badanie.

- Zachodzi bardzo niskie ryzyko (1:1000) uszkodzenia jelita.

- Jedno badanie nie wystarczy. Zazwyczaj po około 10 latach należy je powtórzyć.

1. Próba gwajakowa (test na krew utajoną w kale, FOBT) – wprawdzie zabieg nie jest konieczny, ale test ten przeocza prawie 70% guzów.

Badanie działa na następującej zasadzie: nowotwór jelita oraz stany go poprzedzające mają skłonność do krwawień. Ukryta w stolcu krew, niewidoczna gołym okiem, jest do wykrycia dzięki reakcjom chemicznym.

Wady testu

- Łatwo tutaj o zakłócenia. Test ten wykrywa tylko 1/3 nowotworów.

- Test czasu dostarcza fałszywie pozytywnych wyników, które zachodzą ze względu na krwawienie z dziąseł, resztki krwi zwierzęcej (mięso, wędliny), a także warzyw (brokuły, kalafior, rzodkiewki, banany), czereśni czy leków (aspiryna). Należy więc na 3 dni przed testem zrezygnować z ich spożycia.

- Test dostarcza również często fałszywie negatywnych wyników, np. po spożyciu witaminy C czy czerwonego wina.

2. Więcej pewności – immunologiczne badanie stolca

Od lat istnieją jednak bardziej wiarygodne badania. Podczas badania przeprowadzonego przez Centrum Badań nad Rakiem w Heidelbergu, w którym udział wzięło 2235 probantów, prawidłowo rozpoznano do 73% istniejących przypadków raka jelita. Wynik ten w poprzednim wspomnianym teście utrzymuje się na poziomie 33,3%.

Nie udowadnia się obecności ukrytej krwi na podstawie reakcji chemicznej, lecz dzięki specjalnym przeciwciałom, które to w ukierunkowany sposób szukają ludzkiej hemoglobiny (czerwony barwnik krwi).

Takie testy immunologiczne stolca (iFOBT) nie zostają dlatego zakłócone poprzez spożycie mięsa czy innych produktów spożywczych.

MOJA PORADA

Wyniki testów immunologicznych są najdokładniejsze wtedy, jeśli zbierasz próbki stolca przez 3 kolejne dni. Umieszczane są one następnie probówkach z roztworem buforowym, a następnie wspólnie badane w laboratorium.

Zalety immunologicznego badania stolca

- Nie ma na nie wpływu spożyty pokarm.

- Rzadko są źródłem fałszywego alarmu czy pozytywnego wyniku przy braku nowotworu (wysoka czułość).

- Istniejący nowotwór zostaje 2 do 3 razy częściej rozpoznany niż w próbie gwajakowej (wysoka swoistość).

- Rozpoznaje się o wiele więcej przypadków raka we wczesnym stadium oraz w stadiach bezpośrednio do niego prowadzących.

Wady

Badanie jest refundowane.

Co dotyczy obu testów

Oba wymienione powyżej testy wykrywają tylko te nowotwory jelit, które krwawią. A przecież to nie wszystkie. Dlatego testy takie należy powtarzać co roku lub dwa.

Od pewnego czasu istnieje również możliwość przeprowadzenia badania w mniej inwazyjny sposób. Następujące możliwości:

1. Badanie jelita na podstawie tomografii komputerowej

Pacjent zostaje umieszczony w cewce, która znajduje się na wysokości jego jelita. Jest ona wyposażona w urządzenie wykonujące tomografię komputerową. Cewka kręci się dookoła ciała, wykonuje poprzeczne zdjęcia przez ciało pacjenta. Badanie trwa około 15 minut i nie jest potrzebna narkoza. Obciążenie promieniowaniem jest bardzo niskie (porównywalne z tym, na jakie narażeni jesteśmy podczas długiego lotu samolotem).

2. Badanie jelita za pomocą rezonansu magnetycznego

W czasie tego badania wykonuje się poprzeczne zdjęcia przez ciało w dwóch płaszczyznach, jednak technika ta nie wiąże się z zastosowaniem promieniowania rentgenowskiego, lecz silnych krótkotrwałych pól magnetycznych. Również tutaj umieszczenie pacjenta w cewce jest konieczne. Badanie rezonansu magnetycznego czy tomografii komputerowej uzupełnia kolonoskopię, np. wtedy, gdy kolonoskop nie jest w stanie dotrzeć do wszystkich zakątków jelita.

3. Kolonoskopia wirtualna (kolonografia rezonansem magnetycznym lub tomografią komputerową)

Podczas takiego wirtualnego badania specjalny komputer przekształca dwuwymiarowe zdjęcia w obrazy trójwymiarowe. Dzięki temu możliwe jest uzyskanie na monitorze komputera przestrzennego obrazu jelita, co pozwala lekarzowi na wirtualne zajrzenie do niego. Skuteczność takiego badania jest porównywalna z tradycyjną kolonoskopią. Badanie takie jest nierefundowane.

4. Badanie jelita za pomocą połkniętej kamery „cam-pill”

Badanie polega na połknięciu maleńkiej kamery umieszczonej w kapsułce o wielkości około 2 cm. Kapsułka taka przemieszcza się przez 6 do 8 godzin przez przewód pokarmowy i cały czas wykonuje zdjęcia. Zdjęcie te przenoszone są na minikomputer umieszczony na ciele pacjenta. Następnie lekarz wykonuje ich analizę na zwykłym komputerze.

Zalety

Podczas badania możesz się swobodnie ruszać, podczas badania nie ma emisji promieniowania rentgenowskiego. Nie zachodzi ponadto ryzyko infekcji, gdyż kapsułka jest produktem jednorazowym. Po wydaleniu zostaje zutylizowana.

Wady

Badanie takie może nie wykryć stanów bezpośrednio poprzedzających nowotwór.

5. Badania pod kątem raka jelita na drodze testu z krwi

Oto pojawiła się trzecia generacja testów na obecność raka jelita. Są to testy z krwi udowadniające obecność mutacji w materiale genetycznym.

Zalety testu DNA:

- bardzo wysoka skuteczność: odkrycie 92% przypadków raka,

- wystarczy tylko kilka mililitrów krwi,

- próbka stolca jest niepotrzebna.

Wady takiego testu

Jego cena jest bardzo wysoka. Pacjent musi pokryć koszty sam.

Uwaga! Nie daj się namówić lekarzowi na prywatne i wątpliwe z naukowego punkt widzenia badanie krwi PSP.

Mój wniosek

Możesz wykonać test na krew ukrytą w stolcu. Jednak nie przyniesie ci on koniecznej pewności. Jeśli chcesz mieć pewność co do swojego stanu zdrowia, zalecam wykonać jeszcze inne badanie. Nawet jeśli zajdzie konieczność dopłacenia: jeśli wybierzesz nieinwazyjną metodę, być może przyjdzie ci z większą łatwością udać się na takie badanie. To bardzo ważny krok. Warto go zrobić.