11 porad, dzięki którym zmniejszysz bolesne skutki dny moczanowej

Na chorobę cywilizacyjną, jaką jest dna moczanowa (łac. uricopathie), zapada coraz więcej mieszkańców krajów rozwiniętych. Dotyka ona około 950 tys. Niemców i blisko 500 tys. Polaków: częściej mężczyzn niż kobiet i raczej osoby starsze niż młodsze. Pierwszy atak podagry następuje zazwyczaj u mężczyzn w wieku między 40. a 60. rokiem życia. U kobiet ma to miejsce zazwyczaj po menopauzie, czyli w okolicy pięćdziesiątego roku życia.

Jeżeli poziom kwasu moczowego w twojej krwi gwałtownie wzrasta, mogą tworzyć się kryształy, które później spowodują dotkliwy ból. A trzy najczęstsze przyczyny wzrostu kwasu moczowego w krwi to...

Przyczyna 1: Zbyt duża ilość puryn w Twojej codziennej diecie. Puryny to elementy jąder komórkowych, które są rozkładane do kwasu moczowego. Znajdują się one – w różnych ilościach – w produktach spożywczych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Więcej jest ich w produktach wysokobiałkowych. Szczególnie bogate w nią są podroby, mięso i wędliny.

Przyczyna 2: Puryny są normalnym budulcem komórek Twojego ciała. Twój organizm każdego dnia tworzy nowe komórki, podczas gdy stare obumierają. Uwalniane są przy tym puryny, z których Twój organizm wytwarza kwas moczowy.

Przyczyna 3: Twoje nerki wydalają zbyt mało kwasu moczowego.

Rzeczywiście, dna moczanowa to choroba, która występuje rodzinnie. Około 98% pacjentów cierpi na nią w sposób dziedziczny (dna moczanowa pierwotna).

W takim wypadku nerki wydalają zbyt mało kwasu moczowego. Pojawienie się objawów dny moczanowej jest jednak wciąż mocno uzależnione od stylu życia i sposobu odżywiania się.

Dnę moczanową mogą spowodować również inne choroby lub przyjmowane leki (dna moczanowa wtórna). Jest to jednak o wiele rzadsza sytuacja. Może to mieć miejsce, gdy:

• cierpisz na choroby, które powodują zmniejszone wydzielanie kwasu moczowego przez nerki (choroby nerek, cukrzyca typu II),

• przyjmujesz środki przeczyszczające lub diuretyki, leki przeciwgruźlicze lub przeciwnowotworowe,

• jesteś na drakońskiej diecie.

Jeden decylitr ludzkiej krwi może zawierać maksymalnie 6 mg kwasu moczowego. Jeżeli ta wartość zostaje przekroczona, wytrącają się kryształy kwasu moczowego, które następnie mogą się odkładać w stawach i organach. Twoje ciało broni się przed tymi „ciałami obcymi” i wysyła z odsieczą białe krwinki. Odpowiedzią są niezwykle bolesne stany zapalne stawów – może dojść do ostrych ataków artretyzmu. Przypadłość ta dotyka najczęściej staw śródstopno-paliczkowy palucha lub śródręczno-paliczkowy kciuka, rzadziej stawy skokowe czy kolanowe.

Najczęściej przychodzi nieoczekiwanie w nocy. W 60% dotyka stawu śródstopno-paliczkowego palucha, który robi się nabrzmiały, przybiera czerwono-fioletowy odcień, staje się gorący i bardzo boli. Takiego napadu nie da się przeoczyć, gdyż żadna z chorób stawów nie powoduje większych dolegliwości. Co ważne: podczas ostrego napadu dny w badaniu krwi nie są jeszcze widoczne kryształy kwasu moczowego, a jedynie podwyższone wskaźniki stanu zapalnego. Dopiero ponowne badania laboratoryjne mogą wykazać artretyzm, a zdjęcie rentgenowskie uszkodzenia, jakie dokonały się już w stawach.

Artretyzm uszkadza stawy

Artretyzm pojawia się początkowo zazwyczaj w w stawie śródstopno-paliczkowym.

Jeżeli nie podejmiesz żadnych działań, mających na celu obniżenie poziomu kwasu moczowego we krwi, napady mogą pojawiać się w coraz krótszych odstępach czasu. Stan zapalny może rozprzestrzeniać się na dalsze stawy, które pierwotnie nie były dotknięte chorobą. Typowe są złogi moczanowe w stawach palców, które powodują zniekształcenia i ból podczas ruchu. Kryształki mogą się gromadzić również w nerkach. Skutkiem tego mogą być kamienie nerkowe i uszkodzenia tego narządu (nerka dnawa, znaczne upośledzenie funkcji nerek).

Bolesnym skutkom tej choroby można aktywnie przeciwdziałać. Istotne jest, aby dodatkowo nie obciążać organizmu purynami zawartymi w pożywieniu. Uda Ci się to dzięki poniższym poradom.

Porada 1: zrzuć nadwagę. To nie tylko odciąży stawy, ale może również zmniejszyć koncentrację kwasu moczowego w twojej krwi. Istotna jest również aktywność fizyczna: podkręci Twoje zapotrzebowanie energetyczne i korzystnie wpłynie na podwyższoną wartość kwasu moczowego. Tracisz 1-2 kg miesięcznie? Jeśli tak, to jesteś na dobrej drodze.

Porada 2: unikaj drakońskich diet. Podczas głodówki lub innych podobnie radykalnych diet Twój organizm wytwarza ciała ketonowe. Mogą one zablokować wydzielanie kwasu moczowego przez nerki i spowodować ostry napad dny moczanowej. Co więcej, restrykcyjne diety głodówkowe powodują nie tylko zmniejszanie tkanki tłuszczowej, ale i mięśniowej. To powoduje uwalnianie puryn, co dodatkowo podwyższa poziom kwasu moczowego we krwi.

Porada 3: Pij co najmniej 1,5-2 litry płynów dziennie. Niech to będzie przede wszystkim woda i niesłodzone herbatki owocowe i ziołowe. Przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów ułatwi pracę Twoim nerkom. Jednocześnie rozcieńczysz kwas moczowy w swojej krwi i zapobiegniesz tworzeniu się kamieni nerkowych.

Porada 4: Napij się wody przed pójściem spać. Tak zadbasz o rozrzedzenie nocnego moczu. Jeśli się mocno pocisz (sport, upał), pamiętaj o uzupełnieniu utraconych płynów.

Porada 5: Ostrożnie z piwem i alkoholem! Alkohol powoduje dwukrotny wzrost kwasu moczowego we krwi. Wzmaga jego wytwarzanie i blokuje jego wydzielanie przez nerki. Często po spożyciu dużej ilości alkoholu dochodzi do bolesnego ataku dny moczanowej. Szczególnie niebezpieczne jest tutaj piwo, które ze względu na zawarte drożdże jest bogate w puryny. Dobrą wiadomością jest jednak fakt, że często przytaczany zakaz picia kawy jest mitem. Kawa, kakao, herbata i czekolada mogą być spożywane przez pacjentów cierpiących na podagrę. Zawierają one tak zwaną purynę metylowaną, która nie jest przetwarzana do kwasu moczowego.

Porada 6: Konsekwentnie unikaj bogatych w puryny produktów spożywczych. Są to:

• podroby, takie jak grasica, wątroba, nerki czy śledziona,

• skóra drobiowa, wieprzowa i rybna,

• szprotki, sardynki w oleju i sardele.

Porada 7: Ogranicz mięso i wędliny, gdyż zawierają one znaczne ilości puryn. Wystarczy, jeśli tygodniowo zjesz 300-600 g chudego mięsa lub wędliny, czyli na przykład 2-3 porcje mięsa po około 100-150 g i 2-3 porcje chudej wędliny.

Porada 8: Nie więcej niż dwie porcje ryby morskiej w tygodniu. Ryby również zawierają sporo puryn. Ryba morska dostarcza jednak Twojemu organizmowi koniecznego jodu i kwasów tłuszczowych omega-3. Mają one działanie przeciwzapalne i dobroczynny wpływ na poziom tłuszczów w Twojej krwi. Pozwól sobie na dwie małe porcje (70-100 g) bogatej w tłuszcze ryby, takiej jak łosoś czy makrela.

Porada 9: Właściwie wybieraj warzywa. Zboża, owoce, ziemniaki i warzywa zawierają relatywnie niewiele puryn. Ale uwaga, tutaj również znajdą się gatunki o znacznej jej zawartości: rośliny strączkowe (groszek, fasola, soczewica), kalafior, szpinak, soja oraz produkty na jej bazie.

Porada 10: Jedz produkty zawierające niewiele puryn. Jest to mleko i jego przetwory: jogurt, twaróg, ser, a także jaja. Jeżeli zastąpisz nimi mięso i wędliny, znacznie ograniczysz ilość spożywanych puryn.

Porada 11: Unikaj cukru owocowego. Podczas rozkładu cukru owocowego Twój organizm wytwarza we wzmożony sposób kwas moczowy. Problemem nie jest tutaj cukier jako taki, lecz ten z przemysłowo przetworzonych produktów spożywczych. Przemysł spożywczy chętnie upycha tani cukier w wielu produktach: napojach, jogurtach i wypiekach. Czytaj dokładnie skład każdego produktu i unikaj następujących składników: cukru owcowego, fruktozy, syropu glukozowo-fruktozowego, syropu cukru inwertowanego, słodu owocowego i syropu kukurydzianego.

Zawartość puryn w produktach spożywczych (w przeliczeniu na wytworzony kwas moczowy w mg)

O diecie ubogiej w puryny mówimy wówczas, gdy podaż kwasu moczowego nie przekracza 500 mg dziennie lub 3000 mg tygodniowo.