Wszystko, co musisz wiedzieć o zwyrodnieniu plamki żółtej

Cukrzycy żyją coraz dłużej, czyli są również coraz starsi. Dlatego starcze zwyrodnienie plamki żółtej stanowi zjawisko, które w ostatnim czasie coraz intensywniej przybiera na sile. Schorzenie to jest obecnie najczęstszą przyczyną utraty wzroku przez osoby powyżej pięćdziesiątego roku życia. W Polsce dotyka ono około 1 mln ludzi.

- Chory nie jest świadom swojej cukrzycy.

- Chory nie zwraca uwago na poziom cukru we krwi, nie dąży do jego uregulowania.

- Chory od dawna cierpi na cukrzycę.

- Ciśnienie krwi jest za wysokie.

Dobrze wiedzieć

Średnica plamki żółtej to 5 mm. Komórki wzrokowe, które występują w niej w największym zagęszczeniu, nazywamy fotoreceptorami lub czopkami.

- Wpatrujesz się w przedmiot, lecz nie jesteś w stanie go dokładnie rozpoznać. „Dokładnie” oznacza, że widzisz zegar na ścianie, ale nie możesz odczytać godziny wskazywanej przez wskazówki.

- Nie czytasz z taką łatwością, jak wcześniej, gdyż ostrość twojego wzroku pogorszyła się.

- Nastąpiła utrata zdolności dostrzegania kontrastów.

- Nie odróżniasz kolorów.

- Twoje oczy nie są w stanie przystosowywać się do szybkich zmian natężenia światła.

- Gdy patrzysz pod światło, błyskawicznie cię ono oślepia.

Gdy zauważysz u siebie te sygnały alarmowe, oznacza to, że uszkodzenia oczu już nastąpiły. Dlatego warto regularnie odwiedzać lekarza. Podczas badania zdiagnozuje zmiany na długo przed pojawieniem się objawów.

W zwyrodnieniu plamki żółtej najgorszy jest fakt, iż uszkodzenie to nie wychodzi poza jej obręb, czyli poza obszar najostrzejszego widzenia. Punkt ten nie jest więc odpowiedzialny ani za szerokość pola widzenia, ani za widzenie w ciemnościach. Dlatego pacjenci ze zwyrodnieniem plamki żółtej zarówno dobrze orientują się w przestrzeni, jak i nie mają problemów z poruszaniem się w nocy.

Cukrzyca przyczyną numer 1

Cukrzyca jest najczęstszą przyczyną utraty wzroku w wieku od 20 do 74 lat. Po 20 latach chorowania na cukrzycę 60-80% pacjentów wykazuje problemy z widzeniem. W zachodnich krajach uprzemysłowionych cukrzyca jest najczęstszą przyczyną utraty wzroku wśród ludzi dorosłych.

Jak może pomóc okulista?

- Lekarze okuliści chętnie wstrzykują leki w gałkę oczną. Brzmi to o wiele gorzej, niż w rzeczywistości wygląda. Pacjent niczego nie zauważa. Technika ta nosi nazwę „iniekcji doszklistkowej”. W rachubę wchodzą blokery VEGF (czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego) i kortyzon. Substancje te zatrzymują wytwarzanie nowych naczyń krwionośnych siatkówki. Mogą one zatem zatrzymać zwyrodnienie plamki żółtej, ale niestety go nie wyleczą.

- O wiele rzadziej okuliści wykorzystują promienie lasera. Podczas tak zwanej koagulacji laserowej (laserokoagulacji), działaniu lasera poddawane są te obszary siatkówki, które mają zostać ponownie „doklejone” lub naczynia krwionośne, które mają zostać „wyłączone z użycia”.

- Jeszcze rzadziej lekarze decydują się na operację. Ale gdy stan siatkówki jest bardzo zły, ciało szkliste musi zostać usunięte (witrektomia).

Dobrze wiedzieć

Terapia laserowa została opracowana po tym, jak wielu ludzi obserwowało zaćmienie słońca za pomocą lunet. Skutkiem tego było wiele poparzeń i przypadków odklejenia siatkówki – efekt, który przy terapii niektórych schorzeń siatkówki jest wręcz pożądany i korzystny.

Co można zrobić?

- Zadbaj o poziom cukru w twojej krwi. Wartość hemoglobiny glikowanej HbA1c powinna mieć „6” przed przecinkiem.

- Odżywiaj się w sposób wyważony i w miarę możliwości – głównie świeżymi produktami. W razie potrzeby wspomóż się suplementami diety.

Zapotrzebowanie organizmu na niektóre substancje odżywcze trudno jest bowiem pokryć samą dietą.

- Szczególną uwagę zwróć na dostarczenie organizmowi kwasów tłuszczowych omega-3.

Japońscy naukowcy udowodnili już w 2014 roku korzyści zdrowotne dla oczu, płynące z przyjmowania tych kwasów (Georgiou i in.: Treating dry age-related macular degeneration with high-dose omega-3 fatty acids. PharmaNutrition 2014, 8-11).

Pacjenci otrzymywali codziennie 3,4 g kwasu eikozapentaenowego (EPA) oraz 1,6 g kwasu dokozaheksaenowego. U wszystkich pacjentów dotkniętych starczym zwyrodnieniem plamki żółtej po 5 miesiącach suplementacji zaobserwowano poprawę.

- Luteina zwiększa zagęszczenie komórek pigmentowych w plamce żółtej.

- Zeaksantyna chroni komórkowe struktury tłuszczowe w siatkówce przed szkodliwym promieniowaniem UV.

- Kwasy tłuszczowe omega-3 (zwłaszcza EPA i DHA) mogą uchronić przed starczym zwyrodnieniem plamki żółtej. Występują one naturalnie w łososiu, makreli, śledziach, oleju rzepakowym i orzechach ziemnych.

- Witaminy E i C działają synergetycznie przy stresie oksydacyjnym i chronią w ten sposób oczy przed uszkodzeniem na poziomie komórkowym.

- Witamina B₃ odgrywa istotną rolę w procesie regeneracji komórek.

- Beta-karoten jest przekształcany w organizmie w witaminę A. W tej postaci przechwytuje wolne rodniki i chroni komórki przed uszkodzeniem.

- Cynk nie tylko bierze udział w procesie widzenia, ale również spowalnia postęp zwyrodnienia siatkówki.

- Miedź i selen zatrzymują procesy starzenia i pomagają unikać uszkodzeń komórkowych, spowodowanych przez warunki środowiskowe.