Świadome odżywianie pomocą w zespole jelita drażliwego

Typowe objawy zespołu jelita drażliwego:

- Bóle brzucha

- Wzdęcia, uczucie pełności

- Zatwardzenie

- Biegunka

- Obecność śluzu w stolcu

- Dolegliwości towarzyszące (depresja, zaburzenia snu)

Dolegliwości mogą się nasilać pod wpływem stresu, wynikającego z nerwowej atmosfery, kłótni, a nawet żałoby.

Dlatego jeżeli dotyka Cię to schorzenie, w pierwszej kolejności zadbaj o relaks. Sprawdź, jak łagodząco wpłynie trening autogenny, progresywne rozluźnianie mięśni czy joga. Poszukaj takich zajęć w swojej okolicy.

Porozmawiaj z lekarzem rodzinnym. Zanim postawi diagnozę „zespół jelita drażliwego”, powinien wykluczyć inne przyczyny tych dolegliwości. To bardzo ważne, aby lekarz najpierw sprawdził, czy np. nie masz stanu zapalnego w przewodzie pokarmowym. U podłoża takich objawów mogą leżeć również przewlekłe choroby jelit (np. zespół Leśniowskiego-Crohna czy Colitis ulcerosa), ale także nietolerancja laktozy, infekcje w przewodzie pokarmowym, a nawet nowotwór.

Na chwilę obecną leczenie zespołu jelita drażliwego uważa się za trudne. Konwencjonalna terapia opiera się na łagodzeniu objawów.

Oznacza to, że jeżeli cierpisz na zaparcia, lekarz przepisze Ci środek przeczyszczający, a jeśli zbyt często oddajesz stolec – lek przeciwbiegunkowy. Przykładowo: lek o nazwie Loperamid działa lokalnie w jelicie, uspokajając jego mięśnie.

W ten sposób stolec pozostaje dłużej w jelicie grubym, traci wodę i dzięki temu biegunka ustępuje.

Wada takiej terapii? Nie usuwa zasadniczego problemu zespołu jelita drażliwego.

To się teraz może zmienić. Najwidoczniej świadome odżywianie może skutecznie przeciwdziałać dolegliwościom, a dowiedli tego naukowcy z Uniwersytetu w Melbourne. Ich zdaniem, za zespół jelita wrażliwego odpowiedzialne są pokarmy FODMAP.

FODMAP to skrót od fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols – produkty spożywcze zawierające znaczne ilości fermentujących oligo-, di – monosacharydów oraz polioli. Są to wielocukry, dwucukry i cukry proste oraz alkohole wielowodorotlenowe, występując w wielu produktach żywnościowych.

Często występujące FODMAP:

• Fruktoza (w owocach i warzywach)

• Galaktoza (w niektórych warzywach)

• Fruktany (w niektórych warzywach oraz wypiekach żytnich i pszennych)

• Sacharoza (np. w produktach żytnich i pszennych)

• Laktoza (w produktach mlecznych)

• Poliole (alkohole wielowodorotlenowe w owocach i słodzikach)

Naukowcy zajmujący się tym tematem zakładają, że typowe objawy zespołu jelita drażliwego pojawiają się wtedy, gdy jelito cienkie nie jest w stanie odpowiednio rozłożyć FODMAP. Związki te trafiają wówczas do jelita grubego, gdzie – niektóre z nich, np. poliole – zostają sfermentowane przez bakterie. Produktem ubocznym tego procesu są gazy, które powodują wzdęcia.

Inne FODMAP natomiast, na przykład fruktoza, „ściągają” do jelita wodę, która rozrzedza stolec, prowadząc tym samym do biegunki.

Fruktoza to składnik licznych owoców i warzyw. Co ciekawe, różne gatunki owoców zawierają różne ilości tego cukru i są też różnie tolerowane przez osoby je spożywające. Mandarynki i nektarynki zawierają relatywnie niewiele fruktozy, podobnie jak awokado i papaja.

Jeżeli cierpisz na zespół jelita drażliwego, sprawdź, które z FODMAP tolerujesz, a które nie.

Laktoza to węglowodan znajdujący się w mleku. Aby ograniczyć jej podaż, spożywaj produkty bez laktozy.

Założenie okazało się prawdziwe. Badacze z Uniwersytetu w Melbourne w australijskim stanie Victoria stwierdzili w 2014 roku, że objawy zespołu jelita drażliwego mogą zostać złagodzone dzięki diecie ubogiej w FODMAP.

W ramach badania 30 pacjentów cierpiących na to schorzenie odżywiało się w tradycyjny sposób (grupa kontrolna) lub było na diecie o niskiej zawartości FODMAP (poniżej 0,5 g w posiłku).

Po 3 tygodniach w grupie osób stosujących dietę, dolegliwości ustąpiły w około 50% - w porównaniu z grupą niestosującą diety. Dokładnie mówiąc, w skali oceniającej natężenie i częstotliwość występowania dolegliwości (informacje pozyskane z ankiet wypełnianych przez pacjentów), wynik w grupie na diecie o niskiej zawartości FODMAP wyniósł 22,8, zaś w grupie kontrolnej aż 44,9.

A zatem, jeżeli cierpisz na zespół jelita drażliwego, wypróbuj dietę ubogą w FODMAP.

Aby osoby cierpiące na zespół jelita drażliwego musiały wyeliminować ze swojej diety możliwie niewiele produktów spożywczych, w tym cennych owoców i warzyw, zalecamy: przez 6-8 tygodni nie jedz żadnych produktów bogatych w FODMAP. Po upływie tego czasu zacznij je ponownie krok po kroku przywracać do swego jadłospisu. Zapisuj, po spożyciu których z nich Twój organizm reaguje dolegliwościami, gdyż to tylko z nich należy całkowicie zrezygnować.

Poświęć na ten test trochę czasu i wsłuchuj się z uwagą w swoje ciało. Czasami reakcja pojawia się po kilku godzinach lub nawet następnego dnia.

Celem jest takie skomponowanie diety, która będzie wymuszała jak najmniej ograniczeń, a jednocześnie zapewniała życie o najmniejszym natężeniu dolegliwości.

Taki wysiłek się opłaca. Gastroenterolodzy donoszą o sukcesach: dieta uboga w FODMAP przynosi poprawę w samopoczuciu u 70% pacjentów – a to wszystko bez leków i – co za tym idzie – bez ich skutków ubocznych.