Anty-Aging. Część 3: Cud natury – przeciwutleniacze, które odmłodzą Twój organizm

Układ odpornościowy jest Twoim ważnym partnerem w radzeniu sobie z wolnymi rodnikami przez organizm. Jednakże nie sam tylko system immunologiczny decyduje o tym, z jaką siłą Twój organizm stawi czoła zagrożeniu. Także sposób odżywiania może postawić zaporę na drodze uszkadzającym komórki wolnym rodnikom. Substancje obronne dla organizmu pobierasz z pożywienia – albo i nie, jeśli jesz tylko fastfoody, pizzę i słodycze.

Jeżeli jednak Twoja dieta jest zbilansowana, dostarczasz antyoksydanty. Substancje te zaopatrują Twój organizm w wolne elektrony, których tak bardzo pożądają wolne rodniki. Jeżeli nawet ciągle jeszcze w organizmie przeważa liczba wolnych rodników nad antyoksydantami, nie jest to już tak bardzo niebezpieczne. Antyoksydanty muszą mianowicie oddać więcej niż jeden elektron, mimo to nie wyruszają od razu na poszukiwanie nowego elektronu. Pozostają niekompletne, przerywając reakcję łańcuchową.

Istnieje wiele substancji odżywczych, które mogą wykazywać zdolności antyoksydacyjne. Należą do nich:

• Witamina A, spełnia klasyczne zadania antyoksydacyjne, ponadto chroni komórkę w fazie jej wzrostu i dojrzewania. W ten sposób witamina A zapobiega powstawaniu raka.

• Witamina C, chroni jądro komórkowe i samą komórkę. W wodnym środowisku komórki jest najważniejszym przeciwutleniaczem. Ponadto jest w stanie naprawić witaminę E po reakcji z wolnym rodnikiem i przywrócić jej sprawność.

• Witamina E, odpowiada za zewnętrzną ochronę komórki. Ponadto chroni kwasy tłuszczowe przed wolnymi rodnikami.

• Beta-karoten, jest prekursorem witaminy A. To szczególny przeciwutleniacz, gdyż jako jedyny potrafi unieszkodliwić tlen w stanie singletowym. A jest to szczególnie agresywny związek tlenowy. Przez promieniowanie ultrafioletowe zostaje naładowany energią i może spowodować uszkodzenie skóry.

• Selen i cynk, są pierwiastkami śladowymi. Działają jako system ochrony wytworzony przez sam organizm. Chronią go przed wolnymi rodnikami powstającymi podczas przemiany materii. Selen ma jeszcze drugie zadanie: wspiera witaminę C w funkcjach ochronnych komórki.

• Wtórne substancje roślinne zawarte w pożywieniu – wyróżnia się ich około 10 000. Naukowcy długo nie byli w stanie odkryć, dlaczego rośliny produkują te substancje. Wydawało się, że nie pełnią żadnej roli. Dopiero teraz wiemy, że substancje te pełnią kluczową rolę: mianowicie chronią roślinę. Niektóre odstraszają szkodniki brzydkim zapachem, inne służą jako regulator wzrostu, chronią przed chorobami, czy dostarczają barwnik. Także w ludzkim organizmie są istotne: wykazują bowiem działanie antyoksydacyjne, ponadto „podkręcają” przemianę materii i wspierają układ odpornościowy.

Wolne rodniki to substancje podobne do normalnego tlenu. Tyle, że brakuje im jednego elektronu. W efekcie powstaje cząsteczka tlenu, która bardzo łatwo reaguje. Taka cząsteczka tlenu dąży zawsze do tego, aby skądś podkraść brakujący elektron. A ma do tego wiele możliwości. Białka i tłuszcze służą jako dostawca elektronu dokładnie tak samo, jak molekuły wbudowane już w błony komórkowe czy jądra komórek. Zagrożona jest również tkanka łączna, insulina czy lipidy krwi; z nich wolne rodniki także pobierają elektrony.

Twój organizm może poradzić sobie z pewną określoną liczbą wolnych rodników. W tym celu system immunologiczny wyposażony został w różne mechanizmy obronne. Ich wydajność jest jednak ograniczona. W dzisiejszych czasach dochodzą do tego czynniki ryzyka, wpływające na liczbę wolnych rodników. Mogą to być

• promieniowanie ultrafioletowe,

• zanieczyszczenie powietrza,

• substancje szkodliwe w wodzie i pożywieniu,

• palenie papierosów,

• leki,

• stres.

W miejscu utraconego elektronu powstaje stres oksydacyjny, co jest szkodliwym skutkiem oddziaływania tlenu. Jest to ten sam proces, który powoduje brązowienie przekrojonego jabłka czy jełczenie masła. Ponadto w wyniku kradzieży elektronu powstaje znowu molekuła, która ma o jeden elektron za mało. Próbuje ona pozyskać skądś elektron. Tak rozpoczyna się reakcja łańcuchowa, w której cząsteczki w organizmie nawzajem się okradają i sobie szkodzą.

Skutki oddziaływania wolnych rodników są dla Twojego zdrowia poważne. Może rozwinąć się rak, ale również choroby przewlekłe, jak:

• choroba Alzheimera,

• choroba Parkinsona,

• reumatyzm,

• astma,

• cukrzyca.