Zawroty głowy u osób starszych – jak można je „oszukać”

Aby utrzymać równowagę i móc się pewnie poruszać, trzy zmysły muszą być ze sobą idealnie zgrane i ściśle ze sobą współpracować. Komórki nerwowe w oku odbierają wrażenia wzrokowe, narządy w uchu wewnętrznym regulują równowagę, receptory w mięśniach i stawach rejestrują postawę ciała. Wszystkie komórki zmysłów przesyłają swoje informacje do mózgu, który je porównuje i ocenia. Jeśli w konstrukcji informacji dojdzie do zakłóceń, mózg oceni różne komunikaty jako niespójne. Jesteśmy wtedy niepewni i zdezorientowani – i kręci nam się w głowie.

Podobnie jak wszystkie narządy ciała, także narządy zmysłu i komórki nerwowe
podlegają naturalnemu procesowi starzenia się.

1. Zmysł równowagi w uchu wewnętrznym. Z wiekiem krążenie krwi w narządach równowagi słabnie, przekazywanie impulsów nerwowych zwalnia, a mózg z większą trudnością analizuje otrzymane informacje.

2. Oczy. Wraz z wiekiem często pogarsza się widzenie przestrzenne, choroby oczu związane z podeszłym wiekiem, jak np. zaćma i zwyrodnienie plamki żółtej pogłębiają niepewną orientację w przestrzeni.

3. Mięśnie i stawy. Masa i siła mięśni zmniejszają się, przez co postrzeganie głębi i koordynacja pogarszają się.

Często pojawiające się z wiekiem problemy ze słuchem i wzrokiem przyczyniają się do fizycznego dyskomfortu, przez co wzmaga się uczucie kręcenia się w głowie.

Pojawiające się wraz z wiekiem choroby mogą pogarszać sprawność zmysłów równowagi, co skutkuje uczuciem niepewności i zawrotami głowy.

Choroby sprzyjające zawrotom głowy to między innymi:

Niskie lub wysokie ciśnienie

• Cukrzyca

• Choroba Parkinsona

• Choroby układu krążenia

• Zaburzenia przemiany materii

Wielu seniorów ze względu na choroby przewlekłe musi na stałe przyjmować leki. Przy czym połączenie niektórych substancji – jeśli nie jest to monitorowane przez lekarza – może prowadzić do niepożądanych skutków ubocznych, jak dezorientacja i problemy z równowagą.

W zakolach ucha środkowego znajdują drobne kryształki, które są ważnym elementem zmysłu równowagi. Jeśli te kryształki wapniowe zmienią pozycję i odłączą się, może dojść do nagłych zaburzeń równowagi, nazywanych przez lekarzy łagodnymi napadowymi pozycyjnymi zawrotami głowy. Po 60. roku życia takie zawroty zdarzają się w związku z procesami zużyciowymi wynikającymi z wieku. Tu pomogą ćwiczenia (patrz ramka niżej), dzięki którym kamyczki błędnikowe w narządzie równowagi powrócą na swoją pozycję.

Prawie jedna trzecia dolegliwości związanych z zawrotami powstaje w związku ze stale utrzymującymi się obciążeniami psychicznymi. W takim przypadku lekarze mówią o psychogennych przyczynach zawrotów głowy.

Przyczyny ataków zawrotów głowy związane z psychiką

• Zmartwienie

• Samotność

• Strach

• Depresja

• Żałoba

Poczuciu niepewności podczas stania lub chodzenia towarzyszy szybkie bicie serca i strach, co może prowadzić do ataków paniki. W takiej sytuacji pomogą tylko techniki wyciszania się, jak trening autogenny czy joga oraz rozmowy z psychoterapeutą. W niektórych przypadkach lekarze zapisują także lekkie środki antydepresyjne.

Leczenie zwrotów jest najskuteczniejsze, gdy uwzględnia się ich przyczyny. W przypadku problemów z krążeniem lub cukrzycy, dolegliwości te powinny być odpowiednio leczone. Ponadto należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, aby zweryfikował ich kombinację. Sprawdź również swoje okulary. Czasem dwie pary okularów – jedne do dali, drugie do czytania są lepsze niż okulary do wszystkiego. Zmiana patrzenia z bliży w dal przy takich okularach może nierzadko także powodować zawroty.

Dowiedziono, że ekstrakty z miłorzębu (Ginkgo biloba) poprawiają krążenie krwi w mózgu. Dzięki temu otrzymuje on więcej tlenu i poczucie oszołomienia ustępuje. Aby odczuć jego działanie, należy jednak sięgnąć po preparaty z wysoką dawką ekstraktu.

Rozmaryn również wpływa na lepsze dostarczanie tlenu do mózgu. Jeśli więc czujemy się słabo, napijmy się filiżanki naparu z rozmarynu lub wmasujmy w skronie i w przedramiona kilka kropel eterycznego olejku z rozmarynu (z apteki lub zielarni).

W homeopatii stosuje się wiele środków, które są skuteczne w przypadku zawrotów głowy. Najbardziej znane to Cocculus, Conium i Gelsemium.

W przypadku samoleczenia na własną rękę, można wypróbować preparaty mieszane z homeopatii kompleksowej.

W przypadku chronicznych napadów zawrotów głowy można co pół godziny powoli rozpuszczać w ustach jedną tabletkę. W terapii długofalowej należy ssać dwie tabletki trzy razy w ciągu dnia.

Każda aktywność fizyczna trenuje i stabilizuje zmysł równowagi. Dzięki celowej gimnastyce i regularnym ćwiczeniom można poprawić zarówno swoją postawę ciała, jak i równowagę.