Menopauza nie musi być koszmarem

Nie ma jednego, zależy to m.in. od genów, dlatego warto spytać o wiek menopauzy najbliższe krewne. Średni wiek wystąpienia menopauzy naturalnej w populacji polskiej wynosi 51 lat.

Wcześniej jednak mamy do czynienia z klimakterium.

To okres rozpoczynający się na kilka lat przed menopauzą, trwający kilka lat po niej, podczas gdy sama menopauza oznacza wystąpienie ostatniej miesiączki. Już podczas klimakterium mogą wystąpić nieprzyjemne objawy, które zazwyczaj zwiastują menopauzę.

Zarówno rodzaj, jak i nasilenie objawów różnią się w zależności od predyspozycji kobiety.

Jak wynika z ogólnopolskich badań przeprowadzonych w sierpniu tego roku w ramach programu „Zdrowa ONA” na ponad tysiącu kobiet w wieku powyżej 45. roku życia najczęściej wymienianymi przez kobiety objawami są:

uderzenia gorąca (77,6 proc.),

pocenie się i nocne poty (63,7 proc.),

zmienność nastrojów (60,2 proc.)

przybieranie na wadze (48,2 proc.).

Każdy z nich może być związany ze znacznym obniżeniem poziomu estrogenu. Do objawów okresu menopauzalnego zaliczamy poza tymi wymienionymi:

uczucie lęku,

drażliwość,

depresyjny nastrój,

wyczerpania umysłowe i fizyczne,

kłopoty z sercem,

problemy ze snem,

bóle mięśni i stawów,

problemy z pęcherzem moczowym,

zaburzenia w funkcjonowaniu seksualnym oraz odczuwaną suchość pochwy.

Powyższe objawy mogą się ujawnić już około 5 lat przed menopauzą i trwać nawet do 5 lat po menopauzie. Nie wszystkie kobiety odczuwają tego rodzaju dolegliwości. Mogą one pojawiać się i znikać.

Wiele badań wskazuje na częstsze występowanie depresji w wieku okołomenopauzalnym niż u kobiet w innym wieku. Wszystkie objawy menopauzy, a także zwiększone ryzyko depresji wiąże się z wahaniami estrogenów. Ale duży wpływ na depresję lub kiepskie samopoczucie mają też czynniki środowiskowe: zmiany w życiu rodzinnym, zawodowym i społecznym. Kobieta może w tym czasie cierpieć z powodu nieodwracalnych zmian własnego ciała.

Okres okołomenopauzalny sprzyja też zaostrzeniu lub nawrotowi wcześniej rozpoznanej depresji.

W okresie okołomenopauzalnym większego znaczenia nabiera zdrowy tryb życia.

Ważna jest dieta: ograniczenie tłuszczów zwierzęcych, ale zapewnienie sobie nienasyconych kwasów tłuszczowych. Bardzo ważne jest pamiętanie o produktów bogatych w wapń - na ten pierwiastek w okresie okołomenopauzalnym wzrasta zapotrzebowanie. Najlepiej jeść 5-6 posiłków dziennie, które zawierać będą fitoestrogeny, czyli naturalne związki roślinne o właściwościach estrogennych i antyestrogennych (soja, soczewica, czosnek, cebula, chmiel).

Okres okołomenopauzalny to najwyższy czas na rzucenie palenia: u kobiet po 50. roku życia aż 7-krotnie nasilają się szkodliwe skutki tego uzależnienia.

Objawy menopauzy łagodzi regularna aktywność fizyczna.

Dla wielu kobiet łagodnie przechodzących menopauzę to czas, kiedy szczególnie dbają o relacje, zarówno rodzinne, jak i przyjacielskie. Jeśli kobieta ma dzieci, często nie są one już wieku, w którym w dużym stopniu absorbują czas, więc wreszcie mogą wrócić do dawnych pasji lub rozwijać nowe. Seksuolodzy wskazują, że paradoksalnie dla niektórych kobiet okres okołomenopauzalny to czas polepszenia życia seksualnego - z racji doświadczenia i braku lęku przed niechcianą ciążą.

Zdrowy tryb życia często jednak nie wystarczy, aby zwalczyć wszystkie objawy menopauzy związane ze spadkiem hormonów, ale pozwoli poprawić samopoczucie i ogólnie wpłynie na zdrowie.

Jednym ze sposobów by skutecznie przeciwdziałać niedogodnościom związanym z tym okresem jest stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ), czyli przyjmowaniu tych hormonów, które przestaje produkować organizm kobiety.

- Hormonalna terapia zastępcza jest najbardziej efektywną metodą redukcji objawów okołomenopauzalnych. Pomaga także w profilaktyce ciężkich schorzeń z nią związanych, takich jak np. osteoporoza. Aby znów się dobrze poczuć, warto porozmawiać ze swoim lekarzem o hormonalnej terapii zastępczej, która niweluje nieprzyjemne objawy menopauzy, właśnie poprzez podawanie pochodnych estrogenów – mówi prof. Romuald Dębski, kierowniki Kliniki Położnictwa i Ginekologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Szpitalu Bielańskim w Warszawie.

Jak wskazuje, poprawa komfortu życia pacjentek celem minimalizacji odczuwanych dolegliwości może być ważnym wskazaniem do tego, żeby rozpocząć terapię HTZ. Ważne jednak, aby wziąć pod uwagę, że stosowanie hormonalnej terapii zastępczej w okresie okołomenopauzalnym wciąż jest poddawane analizie przez specjalistów.

Eksperci podkreślają jednak, że z całą pewnością nie ma jednej optymalnej formy terapii hormonalnej dla wszystkich kobiet, a jej stosowanie może wiązać się z ryzykiem, szczególnie dla niektórych grup kobiet. Stąd czas stosowania terapii hormonalnej powinien być ustalany indywidualnie z lekarzem i uzależniony od relacji potencjalnych korzyści vs ryzyko. Decydując się na HTZ kobieta jednocześnie decyduje się na stałe kontrole swojego stanu zdrowia u lekarza.

Monika Wysocka dla zdrowie.pap.pl