Zwyrodnienia są najczęstszą formą wszystkich chorób dotykających stawy. Tylko w Niemczech cierpi na nią blisko 8 milionów osób, w Polsce około 2 miliony. Szczególnie osoby powyżej 65 roku życia cierpią na typowe bóle i obrzęki. Co gorsza: nierzadko choroba obejmuje jednocześnie większą liczbę stawów. Wyjaśniamy, jak jedząc konkretne produkty spożywcze można hamować jej rozwój.

Jak łatwo zredukować bóle stawów – reguły żywieniowe o właściwościach leczniczych

Artroza objawia się stopniowo: na początku ból występuje tylko przy obciążeniach. Następnie również i zwykłe ruchy stają się męczące, aż do momentu gdy stawy bolą nawet w stanie spoczynku.

Jak do tego dochodzi? W stawie nachodzą na siebie końce dwóch kości. Między nimi znajduje się cienka warstwa ochronna, tzw. chrząstka. Służy ona jako swego rodzaju zderzak, który amortyzuje nagłe i ostre ruchy.

W artrozie owa warstwa ochronna ulega z czasem degradacji. Skutek: oba końce kości trą o siebie i tak powstaje ból.

Chrząstka znajduje się między dwoma końcami kości w danym stawie i pełni funkcję elastycznej warstwy ochronnej (rys. z lewej) Przy zaawansowanej artrozie ulega ona degradacji (rys. z prawej).

Czym charakteryzuje się artroza

Uczucie sztywności ciała
Bolesne zapalenia stawu dotkniętego chorobą
Obrzmienia i deformacje w obrębie stawu
Ból wysiłkowy, później ból długotrwały

Zasadniczo artrozą mogą być objęte wszystkie stawy. Szczególnie często obejmuje ona stawy kolanowe i biodrowe, nadgarstkowe i stawy palców.

Uwaga: ryzyko wystąpienia artrozy rośnie przy braku ruchu

Przyczynami artrozy są często nadwaga i wrodzone wady postawy (nogi w kształcie X lub O), które pociągają za sobą nieprawidłowe obciążenie stawów. Uszkodzenia chrząstki powstają też w wyniku upadków i uderzeń w obszarze stawów.

Co gorsza: wiele osób cierpiących na artrozę przyjmuje tzw. pozycję oszczędzającą. Mięśnie ulegają wówczas kurczeniu. Skutek: w tkance poza stawem również pojawiają się źródła bólu. Jeśli cierpisz na artrozę, to właśnie dlatego warto zażywać dużo ruchu. Jest on potrzebny też po to, aby zaopatrywać staw w płyn stawowy, a przez to w substancje odżywcze. Zbyt mała ilość ruchu może szybko wywołać niedobór składników pokarmowych, a w konsekwencji przyczyniać się do degradacji chrząstki. Uprawiaj dyscypliny sportu, które oszczędzają stawy, jak np. pływanie lub jazda na rowerze.

Postępującego procesu ścierania się chrząstki stawowej nie można jak do tej pory zahamować za pomocą leków. Lecząc artrozę, zażywając wystarczającej ilości ruchu i stosując świadomą dietę, można jednakże złagodzić objawy i zapobiec dalszemu rozwojowi choroby.

Chroń się przed zakwaszeniem

Walcząc z artrozą, należy w pierwszej kolejności redukować masę ciała, aby odciążyć stawy. Zadbaj o to, aby Twój indeks BMI [ciężar ciała w kg/(wzrost w m)²] nie przekroczył wartości 25.

Oprócz nadwagi dolegliwościom związanym z artrozą sprzyja również zakwaszenie organizmu. Za zakwaszenie odpowiedzialny może być między innymi kwas tłuszczowy Omega-6, czyli kwas arachidonowy, który spożywamy jedząc produkty pochodzenia zwierzęcego. Ale też inne, spożywane w dużych ilościach, niezdrowe tłuszcze, syntetyczne dodatki do żywności, kofeina, alkohol i cukier powodują zakwaszenie organizmu.

Produkty żywnościowe, które powodują zakwaszenie:

Tłuszcze nasycone, takie jak masło, śmietana, ser pełnotłusty, żółtko jaj

Mięso wieprzowe i wołowe
Kiełbasa
Kawa, napoje zawierające kofeinę
Czarna herbata
Cukier i słodycze
Alkohol

Zbyt dużo kwasu może przeciążać organy wydalnicze. Zneutralizowane kwasy w formie złogów są wówczas składowane w naszym ciele. Owe produkty rozkładu mogą z kolei zakłócać między innymi przemianę materii w stawie. Skutkami są zapalenia i dalsza degradacja chrząstki stawowej. Należy zatem spożywać jak najmniej produktów żywnościowych, które powodują zakwaszenie organizmu.

Zamiast tego w Twoim jadłospisie powinna znajdować się duża ilość owoców, warzyw i ryb. Łosoś, śledź, makrela i tuńczyk zawierają bowiem kwasy tłuszczowe Omega 3, które mają działanie przeciwzapalne. Spożywając ryby dwa razy w tygodniu można zredukować występujące już bóle i obrzęki związane z artrozą.

Co oprócz tego można zrobić, aby przeciwdziałać zakwaszeniu

Duża dawka ruchu: a przy tym rób głęboki wdech i wydech – sprzyja to wydalaniu dwutlenku węgla. Skutek: krew jest bardziej „czysta”.

Pocenie się podczas uprawiania sportu lub pobytu w saunie stymuluje wydalanie substancji kwasowych przez skórę. Uwaga: unikaj chodzenia do sauny w przypadku zapalenia w stadium ostrym.

Duża ilość wypijanych płynów wspomaga wydalanie kwasów przez nerki. Pij wyłącznie wodę niegazowaną.

Działanie przeciwzapalne mają także witaminy A, C, E i beta-karoten oraz pierwiastek śladowy selen. Dużo witaminy C znajdziesz w papryce, kiwi i brokułach. Witamina E jest obecna w orzechach, olejach roślinnych i nasionach. Gatunki warzyw w kolorze pomarańczowym i czerwonym, jak marchewki, pomarańcze i papryka, dostarczają nam beta-karotenu. Selen możesz jeść spożywając rośliny strączkowe, orzechy i sezam.

W przypadku problemów z artrozą należy sięgać przede wszystkim po te produkty żywnościowe

Sałaty, warzywa i owoce
Wszystkie produkty orkiszowe, np. chleb
Ziemniaki
Naturalny ryż
Ryby zimnowodne i morskie
Oleje tłoczone na zimno, np. oliwa z oliwek, olej rzepakowy, z orzechów ziemnych, sezamowy, z orzechów laskowych, ostowy i słonecznikowy
Chudy ser
Chude mleko
Chudy twaróg
Woda mineralna
Zioła

Przyprawy i zioła, które łagodzą bóle wywołane artrozą

Poza tym liczne przyprawy i zioła mają działanie przeciwzapalne i dlatego idealnie nadają się do łagodzenia dolegliwości związanych z artrozą. Sałatkę można np. posypać obficie fenkułem włoskim lub koperkiem.

Zioła i przyprawy o działaniu przeciwzapalnym

Fenkuł włoski
Koperek
Anyż
Kmin rzymski
Mięta
Rozmaryn
Tymianek
Kolendra
Imbir
Papryczki chili
Cynamon

PORADA

Na zimne miesiące polecamy kakao z przyprawami: do filiżanki kakao dodaj szczyptę chili w proszku, pieprz i pół łyżeczki cynamonu. Uwaga: kupuj kakao w proszku o możliwie najmniejszej zawartości cukru, dostępne w sklepach ze zdrową żywnością oraz dobrze zaopatrzonych supermarketach.

Przy artrozie szczególnie skuteczną okazuje się być również zielona herbata. Zawiera ona substancje czynne z grupy katechin, które mają silne działanie przeciwzapalne. Zalecamy: pij dziennie 3 filiżanki zielonej herbaty.

Substancje czynne zawarte w zielonej herbacie są idealne przy bólach stawów.

Wnioski Zadbaj o to, aby dostarczać swoim stawom odpowiednio dużo ruchu. Unikaj dań zawierających dużą ilość cukru, dodatków do żywności i niezdrowych tłuszczy. Sięgaj zamiast tego częściej po owoce i warzywa oraz wpisz do swojego jadłospisu ryby dwa razy w tygodniu. W ten sposób można zredukować wagę, zapobiegać zakwaszeniu organizmu oraz przeciwdziałać (dalszej) degradacji chrząstki stawowej.