Dla osób z artrozą stawów kolanowych i biodrowych chodzenie często stwarza ogromny problem. Dotyczy to zwłaszcza zimy, kiedy ulice i chodniki pokryte są śniegiem oraz lodem. Doskonale znam tę sytuację z własnego doświadczenia i dlatego zalecam: jeśli czujesz się niepewnie, korzystaj z przyborów, które pomogą ci w poruszaniu się. W niniejszym artykule opowiem o moich doświadczeniach związanych z takimi przyrządami.
Nie można całej zimy przesiedzieć w domu. Nie tylko wpłynęłoby to niekorzystnie na nasz nastrój, ale również zaszkodziłoby naszemu zdrowiu. Nasz organizm potrzebuje słońca i świeżego powietrza – oraz przede wszystkim ruchu. Zabierz dlatego ze sobą przybory ułatwiające poruszanie się. Nie wstydź się tego. Lepiej bowiem bezpiecznie chodzić o lasce, niż przewrócić się bez laski.
Już jakiś czas temu, nawet kiedy na dworze było sucho, przestałam się czuć pewnie podczas chodzenia. Obawiałam się, że moje stawy kolanowe nie poradzą sobie z obciążeniem i stracę równowagę. Dlatego poruszałam się niezwykle ostrożnie, ale to tylko dodatkowo zwiększało ryzyko upadku. Skutek? Wielokrotne złamania nóg, które tylko dodatkowo nasiliły moją artrozę. Dopiero gdy zaopatrzyłam się w różnorakie pomoce, czuję się bezpiecznie, chodząc. Nawet jeśli lekarze uważają, że wielokrotne złamania nie są wskazaniem do używania pomocy, ja wciąż z nich korzystam. Wreszcie znowu jestem mobilna. Spotykam się z przyjaciółmi, wychodzę do kina i do teatru. Jakość mojego życia znacznie się poprawiła.
Jeśli chorujesz na artrozę, to w zależności od stopnia postępu twojej choroby i wpływu, jaki ma ona na ciebie podczas chodzenia, dostępne są różne pomoce. Może być to laska, mogą to być również kule lub balkonik. Wszystkie te pomoce pomogą pozbyć się niepewności w czasie chodzenia, zmniejszyć ryzyko upadku, poprawić twoją stabilność i zagwarantować prawidłową postawę ciała. W ten sposób przyrządy takie korzystnie wpływają na twoją mobilność i pozwalają na większą samodzielność w życiu codziennym.
Typowe laski wykonane są z różnych materiałów, takich jak drewno, lekki metal, stal czy poliwęglan. Laska zakończona jest gumową końcówką, która ma zadbać o odpowiednią stabilność w kontakcie z podłożem. Należy ją regularnie wymieniać – ja robię to co pół roku.
W kwestii wyboru uchwytu możesz kierować się własnymi upodobaniami. Do dyspozycji masz tworzywo sztuczne, drewno, chrom, żywicę, korek czy skórę, ale również srebro czy tekstylia. Zalecam laski z anatomicznie ukształtowanymi uchwytami, których szerokość gwarantuje optymalne rozłożenie nacisku. Odciąża to stawy nadgarstka, co jest szczególnie korzystne przy artrozie stawów palców lub dłoni. Laski dostępne są zarówno dla osób prawo-, jak i leworęcznych. Oprócz typowych lasek na rynku dostępne są również laski specjalne, np. wyposażone w siedzisko, składane (co ułatwia ich transport w torbie) lub zakończone 4 gumowymi końcówkami, co pozwala na jeszcze lepsze bezpieczeństwo.
Sensem i celem używania laski jest opieranie się na niej i przenoszenie na nią ciężaru naszego ciała. Aby było to możliwe, laska musi mieć odpowiednią wysokość. Ma to miejsce wówczas, gdy opierając się o laskę, uginasz rękę tylko lekko w łokciu i wciąż jesteś w stanie prosto stać. Gdy twoje ręce zwisają wzdłuż ciała, uchwyt laski powinien znajdować się na wysokości wewnętrznej bruzdy stawu nadgarstka. Gdy chwycisz laskę dłonią, twój łokieć powinien zgiąć się do kąta około 20°. Najbardziej ogólna zasada: długość laski powinna być równa połowie wysokości twojego ciała.
MOJA PORADA
Podczas zakupu laski zwróć koniecznie uwagę nie tylko na to, aby była ona lekka i poręczna, ale przy tym jednocześnie również stabilna. Korzystaj z laski zawsze tą stroną ciała, która jest mniej dotknięta przez chorobę (lub ewentualnie zdrowa).
Jeśli nie chcesz lub nie możesz obciążać dłoni lub stopy (lub nie chcesz jej obciążać całkowicie), dobrym rozwiązaniem w takim przypadku będą kule. Przyrząd ten, zastosowany przy obu stronach ciała, wspiera proces chodzenia i redukuje jednocześnie obciążenie kolan i bioder. Kule ponadto poprawiają stabilność, dzięki czemu możesz poruszać się jeszcze bezpieczniej, niż przy wykorzystaniu laski. Kule wykonywane są z lekkich metali, jak np. aluminium, lub też z tworzywa sztucznego. Wyposażone są w uchwyty oraz obręcz na ramię. Podobnie jak laska, również zakończone są gumowymi końcówkami.
Aby korzystanie z kuli przyniosło ci realne korzyści, należy korzystać z nich właściwie. Przede wszystkim muszą być one odpowiednio dopasowane do wysokości twojego ciała. Z reguły nie nastręcza to problemów, może pomóc tu sprzedawca w sklepie. W zależności od tego, na ile chcesz obciążać chorą nogę, wybieramy kule do chodzenia w technice dwu- lub trzypunktowej. Mowa tutaj o liczbie punktów, które w procesie chodzenia jednocześnie lub w zbliżonym czasie przechwytują ciężar twojego ciała.
Chodząc trzypunktowo, masę twojego ciała przekładasz na obie kule. Chora noga przesuwana jest do przodu za pomocą obu kul. Następnie znowu podpierasz się obiema kulami i ciągniesz za sobą zdrową nogę lub wykonujesz następny krok.
W czasie chodzenia dwupunktowego osiągasz tylko częściowe odciążenie chorej nogi, co oznacza, że w procesie chodzenia jest ona przynajmniej częściowo dociążona. Jednocześnie stawiasz kulę oraz nogę znajdującą się po przeciwnej stronie ciała. Następnie ten sam proces wykonujesz drugą kulą i drugą nogą.
Jeśli dodatkowo chorujesz na artrozę w stawach dłoni lub palców, dobrym wyborem w twoim przypadku będą przybory pozwalające na nieobciążanie dłoni. Oferowane są one jako sprzęt dla osób z chorobami reumatycznymi. W przeciwieństwie do zwykłych przyborów, ich uchwyty i podkładki wyposażone są dodatkowo w paski (zapinane na rzepy). Istnieje możliwość indywidualnego ustawiania uchwytu dłoni, również w zależności od tego, czy przyrząd ten będzie wykorzystywany dla prawej czy dla lewej dłoni. Jeśli chorujesz na artrozę tylko w jednej dłoni, wystarczy, jeśli zaopatrzysz się tylko w jedną specjalną kulę. Zdrową dłonią możesz korzystać ze zwykłej kuli.
Możesz chodzić również, opierając się tylko na jednej kuli, ale lekarze generalnie odradzają to. Może to bowiem doprowadzić do nienaturalnego przekładania się ciężaru ciała na kule. Zapewne jednak wiesz – podobnie jak ja – że korzystanie z dwóch kul w życiu codziennym może być bardzo niepraktyczne, np. gdy chcesz gdzieś wyjść, a masz ze sobą właśnie 2 kule i przewieszoną przez ramię torebkę. W takim wypadku należy korzystać z kuli tylko po zdrowej stronie ciała. Jeśli więc chorujesz na artrozę w prawym stawie kolanowym czy biodrowym, musisz opierać się o kulę lewą ręką. Zresztą – znany nam wszystkim z serialu dr House również nieprawidłowo z niej korzysta!
MOJA PORADA
Kula czy laska?
Oba te przybory zakończone są gumową końcówką. Zimą, gdy powierzchnia pokryta jest śniegiem lub lodem, gumową nakładkę można zastąpić wysuwanym szpikulcem.
Jest to urządzenie zazwyczaj wyposażone w 4 kółka ułożone względem siebie w kształcie trapezu oraz w 2 uchwyty, z czego każdy ma hamulec. Balkonik wyposażony jest w siedzisko umożliwiające odpoczynek w czasie dłuższych wypadów. Hamulec z możliwością blokady daje konieczne bezpieczeństwo. Na balkoniku można ponadto zamontować tacę ulub koszyk. Dotyczy to jednak tylko balkoników na 4 kółkach. Ortopedzi i fizjoterapeuci odradzają korzystanie z balkoniku na 3 kółkach, gdyż uważają go za niedostatecznie bezpieczny.
Istnieją balkoniki przystosowane do użycia wewnątrz i na zewnątrz. Osobiście radzę zaopatrzyć się w lekki balkonik z aluminium. Jest on wprawdzie droższy od ciężkiego balkonika stalowego (który waży jednak aż 14 kg), ale przy tym znacznie lżejszy – jego waga to 8 kg.
Niska masa umożliwia swobodny transport urządzenia, np. włożenie go jedną ręką do bagażnika samochodowego. Przystosowane do użytku zewnętrznego balkoniki charakteryzują się dużymi kołami. Niestraszne im wówczas progi i krawężniki. Przeznaczone do użytku wewnętrznego balkoniki są natomiast o wiele węższe, a ich kółka znacznie mniejsze. Pozwalają dzięki temu na sprawniejsze poruszanie się w domu.
- Już podczas zakupu poproś sprzedawcę, aby przystosował go do twojego wzrostu. Dokładna wysokość uchwytu: przy opuszczonych rękach powinien znajdować się on na wysokości około 3 cm powyżej stawu nadgarstka.
- Poproś sprzedawcę w sklepie z zaopatrzeniem medycznym o udzielenie ci wskazówek co do użytkowania tego sprzętu.
- Podczas chodzenia z balkonikiem nie pochylaj się zanadto do przodu, nie przesuwaj go również w zgarbionej pozycji. Szkodzi to twoim plecom. Chwytaj uchwyty dłońmi bez nadmiernego napinania ich, trzymaj się przy tym prosto.
- Nie wieszaj na uchwytach żadnych toreb. Twój balkonik może bowiem wówczas stracić stabilność.
- Jeśli musisz się mocniej podeprzeć, przesuń się bliżej do balkonika. Dzięki temu unikniesz jego przewrócenia, a co za tym idzie – upadku.
- Korzystaj z balkonika wyłącznie na stabilnym i gładkim podłożu.
- Na stromej drodze pamiętaj o tym, aby odpowiednio wcześnie zahamować.