Jak wykorzystać lokalny superfood – czosnek niedźwiedzi
Nawet jeśli czosnek niedźwiedzi nazywany jest czasami „młodszym bratem czosnku”, to ze względu na prozdrowotne działanie w niczym mu nie ustępuje. Wiosną i latem możesz samodzielnie zbierać jego liście. Opowiemy, na co należy zwrócić uwagę.
Zastanawialiście się kiedyś, skąd ta niezwykła nazwa? Według legendy tymi właśnie liśćmi zaspokajały pierwszy głód niedźwiedzie po wybudzeniu z zimowego snu. Dawni Germanie wierzyli, że siły niedźwiedzia przechodziły wtedy na tę roślinę – i że gdy oni będą też jeść czosnek niedźwiedzi, staną się tak samo silni.
Wzmacniające i prozdrowotne właściwości czosnku niedźwiedziego mają jednak całkiem inne źródło: podobnie jak czosnek, czosnek niedźwiedzi zawiera aminokwas o nazwie alliina. Alliina, po posiekaniu ząbku czosnku czy liścia czosnku niedźwiedziego, przekształca się w allicynę. Allicyna zaś sprzyja rozluźnianiu mięśni tętnic i tym samym – rozszerzaniu naczyń. Przeciwdziała to nadciśnieniu.
Moja porada lekarska
Dlatego aby jak najlepiej skorzystać z właściwości czosnku niedźwiedziego, zawsze należy spożywać go po rozdrobnieniu.
Czosnek niedźwiedzi zapobiega powstawaniu skrzepów
Czosnek niedźwiedzi może także chronić przed powstawaniem skrzepów krwi, czego w roku 2009 dowiedli naukowcy z Centrum Badań nad Sercem Uniwersytetu w Dreźnie. W ramach badań laboratoryjnych porównywano przeciwzakrzepowe działanie ekstraktów z czosnku, z czosnku niedźwiedziego i chemicznie wytworzonego środka klopidogrelu. Okazało się, że wszystkie te substancje wykazały podobne działanie przeciwzakrzepowe.
Czosnek niedźwiedzi może więc również pomóc zapobiegać konsekwencjom choroby zakrzepowej, takim jak zawał serca czy udar mózgu. Czosnkowi niedźwiedziemu przypisuje się inne działania znane z czosnku: pobudzanie apetytu, nasilanie wydzielania żółci, pobudzanie procesów trawiennych. Wydaje się również wykazywać działanie lekko obniżające cholesterol. Czosnek niedźwiedzi zawiera także olejki eteryczne i witaminę C, działa także więc przeciwpatogennie.
Przy jakich dolegliwościach pomóc może czosnek niedźwiedzi:
- przeziębienia, infekcje,
- dolegliwości trawienne,
- nadciśnienie tętnicze,
- podwyższony poziom cholesterolu LDL,
- zakrzepica,
- miażdżyca tętnic.
O czym należy pamiętać przy samodzielnym zbiorze czosnku niedźwiedziego
Roślina ta rośnie przede wszystkim w lasach liściastych, nad brzegami rzek i zacienionych łąkach. Pierwsze liście pojawiają się w kwietniu i rosną do wysokości 20 cm. Mają jasnozielony kolor. Roślina kwitnie od maja. W lipcu przekwita.
Często słyszę, że po okresie kwitnienia nie należy spożywać tej rośliny. Może być wówczas rzekomo trująca. To nieprawda. Żaden fragment czosnku niedźwiedziego nie jest trujący, niezależnie od pory roku. Można więc go spożywać również po okresie kwitnienia. Dołączam kilka smakowitych przepisów. Liście czosnku niedźwiedziego można suszyć i zamrażać.
Przyrządź własny proszek
Zwiąż liście w małe pęczki i – zwracając uwagę na to, aby miały one w całości dobry dostęp do powietrza – zostaw do ususzenia. Szybciej ususzysz je w piekarniku. Oberwij ogonki i włóż liście do piekarnika nagrzanego do temperatury 50–60 stopni C na 3–4 godziny. Drzwi piekarnika zostaw uchylone (możesz je zabezpieczyć drewnianą łyżką). To ułatwi wydostawanie się wilgoci. Ususzone liście możesz następnie rozdrobnić wałkiem do ciasta. Następnie przesyp je do szczelnego słoiczka. Taki proszek możesz przechowywać przez kilka miesięcy bez znacznej utraty aromatu. Wykorzystuj do doprawiania sosów i zup.
Jak zamrażać czosnek niedźwiedzi
Liście można zamrażać w całości. Po rozmrożeniu można stosować np. jako marynatę do łososia. Najlepiej jednak zamrażać w kostkach lodu: z 2/3 posiekanych listków czosnku niedźwiedziego i 1/3 wody przygotuj wygodne kostki z czosnkiem niedźwiedzim. Zaleta tej metody: jego intensywny zapach nie rozprzestrzeni się po całej lodówce. Możesz potem rozmrażać kolejne kostki w razie potrzeby.
Olej i sól
Aby przygotować olej z czosnkiem niedźwiedzim, potrzebować będziesz 3 listki czosnku i 0,5 l oleju dobrej jakości. Zostaw do naciągnięcia na 3–4 tygodnie.
Moja porada lekarska
Aby przygotować sól z czosnku niedźwiedziego, polecam wymieszanie wysuszonych i rozdrobnionych liści z taką samą ilością zwykłej soli. Zobaczysz, jak niezwykłe kanapki uda ci się wyczarować dzięki takiej kompozycji smakowej.
Jak się chronić?
Badaj jak najdokładniej liście i łodygi. W przypadku czosnku niedźwiedziego, z ziemi na jednej łodydze wyrasta jeden jedyny liść, często w gęstych grupach. Konwalia ma natomiast zawsze 2 listki na 1 łodydze, które od spodu błyszczą. U zimowita zaś liście okalają łodygę. Najpierw do niego ciasno przylegają, a potem odchylają się bardziej w kierunku ku górze.
Najpierw powąchaj
Chcę cię ostrzec przed stosowaniem się do pewnej bardzo powszechnej porady, jakoby podczas zbiorów należało potrzeć liście między palcami i sprawdzić, czy wydzielają intensywną won czosnku.
To jednak działa tylko przy pierwszym liściu. Potem twoje palce przesiąkają jego wonią i zapach ten odczuwalny będzie przy każdej innej roślinie – nawet, gdyby był to mniszek lekarski.
