Kamienie żółciowe: Jak powstają i jak się przed nimi uchronić

Żółć jest produkowana w wątrobie i odpowiada głównie za trawienie tłuszczów. Wątroba produkuje dziennie około 0,5 litra soku żółciowego i przechowuje go w woreczku żółciowym, który leży bezpośrednio pod wątrobą. Tam wydzielina zagęszcza się do około 50 mililitrów żółci i jest uwalniana do dwunastnicy przez przewód żółciowy podczas jedzenia. Żółć w większości składa się z wody. Rozpuszczają się w nim głównie kwasy żółciowe, cholesterol i barwniki żółciowe bilirubina i biliweryna. Między ilością tych substancji musi panować równowaga. Jeśli się tak nie dzieje, wytrącają się maleńkie kryształki, które następnie łączą się w kamienie nerkowe.

Do zachwiania tej równowagi przyczynia się

• dieta bogata w tłuszcze,

• nadwaga i otyłość,

• wiek (powyżej 40. roku życia),

• terapia hormonalna estrogenami w celach antykoncepcyjnych lub podczas menopauzy,

• predyspozycje genetyczne.

Kobiety cierpią na kamienie żółciowe trzy razy częściej niż mężczyźni. Wegetarianie z kolei dwa razy rzadziej niż osoby jedzące mięso.

Najczęstszymi kamieniami są kamienie cholesterolowe, które powstają, jeśli zawartość cholesterolu w żółci jest zbyt wysoka, co powoduje wytrącanie się kryształków cholesterolu.

Kamienie barwnikowe pojawiają się rzadziej, a ich powodem jest przyłączanie się barwnika bilirubiny do jądra cholesterolu. Często przed pojawieniem się kamieni widać tak zwane błotko żółciowe wielkości ziarenka piasku.

Jeśli nasza dieta jest bardzo bogata w tłuszcze, prowadzi to do zwiększonej produkcji żółci. Przy diecie niezwykle ubogiej w tłuszcze żółć pozostaje w pęcherzyku, ponieważ nie jest potrzebna. W obydwu przypadkach skutkuje to brakiem równowagi w stosunku substancji składowych żółci i prowadzi do kamicy żółciowej.

Nie wiesz, czy masz kamienie żółciowe? To żaden problem dopóki na dają o sobie znać. Kamienie, które nie są przyczyną dolegliwości, zwie się „cichymi”. Nie podlegają one leczeniu.

Pierwsze objawy kamicy żółciowej:

• uczucie pełności i ucisku u góry z prawej strony brzucha po tłustym posiłku,

• nudności,

• wzdęcia,

• niestrawność po niektórych potrawach.

Jeśli kamienie żółciowe zaczną wędrować, istnieje niebezpieczeństwo, że utkną w drogach żółciowych.

Poprzez gwałtowny skurcz mięśnie dróg żółciowych starają się przepchnąć kamień, co prowadzi do niezwykle bolesnej kolki żółciowej. W takich przypadkach konieczna jest natychmiastowa pomoc lekarza i leki przeciwskurczowe. Jeśli kolki często się powtarzają, kamienie usuwa się chirurgicznie.

Można samodzielnie przyczynić się do zmniejszenia istniejących już dolegliwości lub do powstrzymania wytrącania się kamieni żółciowych.

Jak przeciwdziałać kamicy żółciowej?

• utrata wagi,

• wprowadzenie diety bogatej w błonnik i ubogiej w tłuszcze,

• ograniczenie spożycia mięsa i alkoholu,

• wspieranie metabolizmu żółci.

Upewnij się również, że pijesz wystarczającą ilość płynów. Codziennie pij co najmniej 1,5 litra wody niegazowanej lub niesłodzonej herbaty. Warto również spożywać kilka mniejszych posiłków dziennie, aby zapobiegać rozwojowi choroby. W ten sposób umożliwiamy równomierny przepływ żółci.

Wystąpienie kamieni żółciowych jest bardziej prawdopodobne u osób otyłych, ponieważ w ich żółci występuje dwa raz tyle cholesterolu niż u osób o prawidłowej wadze. Ponadto otyłość ogranicza ruchomość pęcherzyka żółciowego, co oznacza, że żółć nie może optymalnie odpływać, pozostaje w pęcherzyku żółciowym, a ostatecznie gęstnieje.

   Dokładnie tak samo dzieje się, gdy jemy za mało. Tylko gdy jemy regularnie, żółć produkowana przez wątrobę może swobodnie odpływać. Jeśli nie dostarczamy organizmowi wystarczającej ilości tłuszczu, żółć gęstnieje, co również sprzyja wytrącaniu się kamieni. Nie rezygnujmy więc ze śniadania.

Błonnik przyśpiesza przechodzenie trawionego pokarmu przez jelita. Dzięki temu mniej soli kwasów żółciowych wchłania się ponownie, a tym samym zmniejsza się ryzyko powstawania kamieni żółciowych. Eksperci krytycznie wyrażają się również na temat diety bogatej w cukry. Badania wykazały, że dzienne spożycie cukru na poziomie 40 gramów podwaja ryzyko powstania kamieni żółciowych. Ten fakt wyjaśnia, dlaczego cukrzycy są w grupie wysokiego ryzyka.

Unikaj przede wszystkim:

• kapusty,

• roślin strączkowych,

• jajek gotowanych na twardo,

• alkoholu,

• kawy.

Te produkty spożywcze słyną z tego, że są przyczyną kolek żółciowych, jeśli w woreczku znajdują się kamienie.

Istnieje wiele ziół i warzyw, które zawierają mnóstwo gorzkich substancji, które usprawniają przepływ żółci. Niektóre zioła działają również relaksująco na mięśnie gładkie przewodów żółciowych. Na dolegliwości związane z pęcherzykiem żółciowym najlepiej zadziałają karczochy. Ich gorzkawe liście aktywują produkcję żółci i wprowadzają równowagę metabolizmu cholesterolu. Optymalizują stosunek kwasów żółciowych i cholesterolu w żółci, co przeciwdziała powstawaniu kamieni. Można przygotować z nich herbatę lub przyjmować w formie wyciągu czy tabletek, które dostępne są w drogeriach oraz sklepach ze zdrową żywnością.

Zioła wspomagające leczenie kamicy żółciowej:

• mniszek pospolity,

• fenkuł,

• kminek zwyczajny,

• glistnik jaskółcze ziele,

• piołun.

W aptekach oraz drogeriach dostępne są herbatki na wątrobę i woreczek żółciowy, które zawierają mieszankę odpowiednich ziół.

Być może znasz powiedzenie, że „kogoś zalewa krew”. W większości przypadków chodzi o złość, wściekłość i gniew. Związek ten nie istnieje tylko w świadomości ludowej, ale również w medycynie. To dlatego umiejętne radzenie sobie ze stresem jest tak ważne w przeciwdziałaniu kamicy żółciowej. Najlepszym sposobem, aby to zrobić, jest wykonywanie ćwiczeń relaksacyjnych 15 minut dziennie.

Polecamy poniższe ćwiczenia:

• trening autogenny,

• trening koncentracji uwagi,

• medytacja,

• joga,

• trening Jacobsona.

Jeśli nie opanowałeś jeszcze żadnej z tych technik, najlepiej jest zacząć od nauki podstaw w grupie. Kursy takie oferowane są nie tylko w ośrodkach kształcenia dla dorosłych, ale również są dostępne w kasach chorych.