Analizy laboratoryjne krwi. Co oznaczają te wartości?

Aby zrozumieć wyniki badania krwi, musisz wiedzieć, z czego składa się krew. Ogólnie można podzielić ją na dwie części: komórki i surowicę. Podczas laboratoryjnego badania krwi sprawdza się w pierwszej kolejności tak zwaną morfologię – patrz ramka na następnej stronie. Jest to badanie komórek krwi. Można również przeanalizować wszystkie substancje znajdujące się w surowicy.

- poziom cukru we krwi

- poziom tłuszczu we krwi – cholesterol, trójglicerydy itd.

- próby wątrobowe

- przeciwciała

- hormony

- witaminy i minerały np. witaminę D i żelazo.

Po zakończeniu analiz laboratorium wyda ci wyniki. Będą tam oznaczone poziomy konkretnych parametrów krwi. Zazwyczaj są one ujęte tabelaryczne. Po lewej stronie podana jest nazwa konkretnego parametru, następnie zakres referencyjny i jednostka miary, natomiast po prawej stronie twój wynik.

Obok nazwy konkretnego parametru krwi znajduje się zawsze tzw. zakres referencyjny. Jest to pewien zakres wartości, który stanowi jednocześnie wartości prawidłowe. Wartość z zakresu referencyjnego ustala się z udziałem zdrowych osób. Jest to taki zakres wartości, jaki występuje u 95% zdrowych ludzi. Oznacza to jednak, że również 5% osób zdrowych osób ma wyniki niemieszczące się w tym zakresie, pomimo że są całkowicie zdrowi. Jeżeli wynik twojego badania znacznie odbiega od wartości referencyjnej, obok wyników znajdziesz zazwyczaj + lub –. Może to być również strzałka w górę lub dół. Nie musisz jednak od razu popadać w panikę. Wiele parametrów krwi podlega wahaniom, więc wynik może być nieprawidłowy z powodu czynników zewnętrznych.

- stres             

- infekcja                   

- silne obciążenie fizyczne

- przyjmowane leki               

- dieta.

Nieprawidłowe wyniki mogą również być spowodowane przez przechowywanie krwi w zbyt ciepłym miejscu lub jej zbyt długim transportem. Dlatego zawsze należy omówić swoje wyniki z lekarzem. W razie potrzeby można je powtórzyć.

Uwaga! W zależności od laboratorium, które dokonuje analizy, wartości referencyjne mogą się różnić. Nie porównuj więc swoich wyników z wynikami innych osób. Zawsze porozmawiaj o nich ze swoim lekarzem.

Jeżeli twój lekarz przypuszcza, że za twoimi dolegliwościami stoi infekcja, nowotwór lub alergia, może zlecić bardziej szczegółowe badanie krwi. Wyszczególnione zostaną tutaj poszczególne podgrupy białych ciałek krwi – leukocytów.

Granulocyty obojętnochłonne pałeczkowate lub segmentowe nazywane są również neutrofilami. Jeśli jest ich za wiele we krwi, można wyjść z założenia, że mamy do czynienia z infekcją bakteryjną. Wartość tę mogą podnieść również choroby serca lub nadmiar stresu. Zbyt niski poziom neutrofili może wskazywać na infekcję wirusową, ale również na guzy złośliwe i choroby szpiku kostnego. Eozynofile natomiast są podwyższone przy robaczycach, przy chorobach autoimmunologicznych oraz przy alergiach.

Poziom monocytów i limfocytów może być również wykorzystany do kontroli procesów zdrowienia po chorobach infekcyjnych. Podwyższony poziom monocytów i limfocytów świadczy o tym, że organizm znajduje się w fazie zdrowienia. Można więc uznać, że takie przekroczenie normy to dobry objaw.

• erytrocyt
• monocyt
• płytki krwi
• eozynofil
• limfocyt
• neutrofil
• bazofil

W surowicy znajdują się komórki krwi, które dzielimy na podstawowe 3 grupy: krwinki białe, czerwone i płytki krwi. Białe krwinki dzielimy na dalsze podgrupy.

Powyżej 35. roku życia warto co 2 lata sprawdzać poziom cholesterolu i cukru we krwi. Dzięki temu możliwe jest wczesne wychwycenie skłonności do cukrzycy i chorób układu sercowo-naczyniowego. Podwyższony poziom cholesterolu może świadczyć o podwyższonym zagrożeniu miażdżycą. Wartość ta jedynie jest pierwszą wskazówką w tym kierunku i jest dosyć niedokładna. Konkretną wiedzę przynosi nam lipidogram.

- cholesterol całkowity: 200 mg/dl

- cholesterol HDL: powyżej 40 mg/dl

- cholesterol LDL: poniżej 160 mg/dl.

Aby wynik był miarodajny, należy pobierać krew na czczo, czyli po co najmniej 8 godzinach bez jedzenia.

Cukrzyca to prawdziwa plaga dzisiejszych czasów. Tym ważniejsze jest jej jak najwcześniejsze rozpoznanie. Lekarz wypisze skierowanie na odpowiednie badanie w laboratorium - wystarczy kropla krwi z opuszka twojego palca pobrana rano przed śniadaniem.

Taki poziom cukru u zdrowej osoby powinien wynosić od 60 do 110 mg/dl. Jeśli poziom ten będzie przekroczony, lekarz najprawdopodobniej zaleci dalsze badania, np. krzywą cukrową lub ponowną kontrolę cukru na czczo za kilka dni.

Najczęstszym badaniem krwi jest tak zwana morfologia. To pierwsze badanie, który powie nam, czy w organizmie tli się infekcja lub stan zapalny. Może również wykryć białaczkę.

Zadaniem czerwonych ciałek krwi jest transport tlenu do komórek organizmu.

Wartość prawidłowa kobiet: 4,1–5,1 mln/µl

Wartość prawidłowa u mężczyzn: 4,5–5,9 mln/µl

- choroby serca i płuc

- palenie tytoniu

- nowotwory

- osoba znajduje się wysoko w górach.

- niedobór żelaza

- niedobór witaminy B12

- utrata krwi

- chemioterapia.

Oznacza się łączną wartość wszystkich rodzajów białych ciałek krwi. Są one elementem naszego układu odpornościowego. Zwalczają infekcje i stany zapalne.

Wartość prawidłowa: 4000–10 000 /µl

- infekcje bakteryjne

- stany zapalne

- choroby autoimmunologiczne

- białaczka.

- choroby szpiku kostnego

- choroby wirusowe

- chemioterapia.

Czerwony barwnik krwi w erytrocytach wiąże tlen celem jego dalszego transportu do komórek ciała.

Wartość prawidłowa u kobiet: 12–15 g/dl

Wartość prawidłową u mężczyzn: 13–17,2 g/dl

- niedostateczne zaopatrzenie organizmu w tlen np. u palaczy lub po pobycie dużych wysokościach

- choroby serca i płuc.

- niedobór żelaza

- choroby nerek

- przewlekłe stany zapalne jelit

- znaczna utrata krwi

- nowotwór.

Płytki krwi to najmniejsze komórki krwi, które są odpowiedzialne za jej krzepnięcie.

Wartość prawidłowa: 150 000–380 000 µ/l

- ciężkie infekcje

- nowotwór szpiku kostnego

- znaczne obciążenie fizyczne organizmu.

- niedobór witaminy B12

- niedobór kwasu foliowego

- infekcja.