Wielkie zaskoczenie: coraz mniej przypadków choroby Alzheimera

Badanie Framingham uchodzi wśród naukowców za „matkę wszystkich badań”. Trwa ono od 1948 roku i biorą w nim udział prawie wszyscy mieszkańcy amerykańskiego miasteczka Framingham (Massachusetts) – obecnie także potomkowie pierwszych uczestników.

Co 2-4 lata ich stan zdrowia jest sprawdzany przez lekarzy z Uniwersytetu w Bostonie. Dane są zatem wiarygodne, a samo badanie pozwala na obserwację zmian i tendencji zdrowotnych na przestrzeni lat.

Od 1975 r. przeprowadza się również badania sprawności umysłowej i demencji. Obecnie istnieją kompletne wyniki badań 2500 osób (średnia wieku – 72 lata). 371 uczestników zachorowało na demencję. W latach siedemdziesiątych ryzyko zachorowania wynosiło 3,6% - czyli ze 100 osób na demencję chorowały w przybliżeniu 4. W latach 2000-2010 były to tylko 2 osoby, czyli połowa tego, co 30 lat wcześniej (patrz diagram poniżej).

Wśród specjalistów wynik ten wywołał wielkie emocje – postawił bowiem na głowie wszystko, co do tej pory było wiadomo o chorobie Alzheimera.

Aktualne badanie Framingham pokazuje jeszcze dwa zupełnie nowe aspekty. Po pierwsze, dowiadujemy się, że obecnie choroba Alzheimera pojawia się o 5 lat później, niż w latach siedemdziesiątych (w wieku 85 lat, a nie 80). Oznacza to, że nawet, jeśli na nią zachorujesz, to i tak dłużej będziesz cieszyć się sprawnością umysłową.

Po drugie, widać wyraźny podział społeczeństwa na dwie klasy. Wśród probantów bez matury ryzyko choroby Alzheimera wcale nie spadło, wręcz przeciwnie: wzrosło o 66%. Tymczasem wśród osób dobrze wykształconych ryzyko demencji jest niższe o 56%. Mówiąc w sposób uproszczony, nauka i edukacja chronią przed zachorowaniem na demencję.

To się zgadza ze starszymi wynikami badań, które dowodzą, że czynności pobudzające umysłowo, nauka języków obcych czy ciekawe hobby obniżają ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera. W skrócie: im bardziej „używasz” swojego mózgu, więcej od niego wymagasz, tym dłużej pozostaje on zdrowy i sprawny – to ten sam mechanizm, który działa przy mięśniach czy układzie sercowo-naczyniowym.

Czynniki podnoszące ryzyko demencji to:

- brak bodźców intelektualnych

  - mało kontaktów społecznych

- stres, lęki, przemęczenie psychiczne

- depresja

- dieta uboga w substancje odżywcze (mało witamin z grupy B i przeciwutleniaczy)

- miażdżyca (zwapnienie naczyń)

- nadciśnienie tętnicze

- wysoki poziom homocysteiny (produkt demetylacji aminokwasów zawierających siarkę)

- papierosy i alkohol

- zbyt niska aktywność fizyczna.

Ryzyko demencji mogą podnosić również permanentny stres, traumy i życie w lęku. Wynika tak z badania przeprowadzonego latem 2015 r. na Uniwersytecie w Cambridge. Przeprowadzono analizy występowania demencji wśród populacji różnych krajów europejskich. Okazało się, liczba zachorowań była szczególnie wysoka w pokoleniach dotkniętych wcześniej wojną, głodem i innymi podobnymi traumatycznymi przeżyciami.

Być może zachorowalność na demencję w krajach zachodnich spada, bo obecnie starzejące się pokolenie na szczęście nie doświadczyło takich przeżyć.

W maju 2016 r. minęło 71 lat od zakończenia wojny. A jak ty możesz wykorzystać te najnowsze wyniki badań do własnych działań zapobiegających demencji?

Jak zachować świeżość umysłu aż do późnego wieku?

- Dużo czytaj i pisz (listy, pamiętniki, blogi internetowe itd.).

- Porzuć wydeptane ścieżki myślowe, pielęgnuj w sobie ciekawość świata i zainteresowania. Świadomie szukaj kontaktu z młodszymi ludźmi.

- Ciesz się odprężającymi czynnościami: kreatywnym hobby, sportem, muzyką. W ukierunkowany sposób redukuj stres: ćwiczenia odprężające, joga.

- Uprawiaj aktywny trening umysłowo. Adekwatne będą gry strategiczne – szachy, skat czy brydż (dodatkowy bonus – pobudzające kontakty społeczne).

- Poszukaj kursów treningu umysłowego w swojej okolicy. Inspiracje znajdziesz również w internecie.

Dobra rada na koniec: Dobre jest wszystko, co pobudza mózg i co wymusza na nim dynamiczne działania. Nieodpowiednie są natomiast działania pasywne. Wykorzystaj telewizję do wyszukania nowych inspiracji. Wyszukuj jednak z namysłem, nie daj się zasypać nadmiarem propozycji. Jeśli chcesz zrobić jeszcze więcej dla swojego mózgu, zaopatrz się w substancje witalne chroniące przed demencją.